Podstawowe wiadomości o węglowodorach

Poprawna odpowiedź

1. A
2. C
3. F
4. G

Wymaganie ogólne

2.1 Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych;

Wymaganie szczegółowe

8.2 Węgiel i jego związki z wodorem. Uczeń definiuje pojęcia: węglowodory nasycone i nienasycone.
8.3 Węgiel i jego związki z wodorem. Uczeń tworzy wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów (na podstawie wzorów trzech kolejnych alkanów) i układa wzór sumaryczny alkanu o podanej liczbie atomów węglarysuje wzory strukturalne i półstrukturalne alkanów.
8.8 Węgiel i jego związki z wodorem. Uczeń projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych.

Komentarz

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom nauczycieli i rodziców, którzy zarzucają pytaniom egzaminu gimnazjalnego, że sprawdzają tylko umiejętności, proponujemy zadanie sprawdzające wyłącznie wiadomości.

Zadanie dotyczy podstawowych wiadomości z chemii organicznej. Nie ma tu stwierdzeń podchwytliwych. Aby prawidłowo rozwiązać to zadanie uczeń powinien wiedzieć, że:

1. węglowodory kończące się „an” są nasycone (wiersz pierwszy),
2. alkany to węglowodory nasycone, a alkeny i alkiny to węglowodory nienasycone (wiersz drugi),
3. w cząsteczkach alkenów znajduje się jedno wiązanie podwójne a w cząsteczkach alkinów jedno wiązanie potrójne między atomami węgla (wiersz trzeci),
4. można doświadczalnie  odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych  i  jaki jest efekt takiej reakcji (wiersz czwarty).

Zawarte w zadaniu wiadomości dotyczące węglowodorów są bardzo ważne, ponieważ stanowią niezbędną podstawę dla dalszego kształcenia w zakresie chemii organicznej. Jeżeli uczeń nauczy się nazewnictwa węglowodorów (pierwszych homologów alkanów), nie będzie miał problemów z nauczeniem się nazw systematycznych innych związków organicznych takich jak alkohole czy kwasy karboksylowe. Wszystkie wiersze zadania dotyczą związków nasyconych i nienasyconych, ich nazewnictwa, budowy cząsteczek oraz ich chemicznej identyfikacji. Problem nasyconości dotyczy wielu grup związków organicznych. Jeżeli uczeń dobrze opanuje wiedzę z tego działu dalsza nauka chemii organicznej, nie musi być tak trudna.

Słowa kluczowe