Wiązka zadań
Dioklecjan ustala ceny
Wiązka ta sprawdza umiejętności ucznia z zakresu analizy tekstu i ikonografii. Podstawą do zadań jest fragment edyktu wydanego przez cesarza Dioklecjana w 301 roku n.e., w którym ustalono ceny maksymalne na towary. Drugi materiał to krótka informacja o cenach dwóch produktów – oliwy i octu, ogłoszonych w tym dokumencie.
Na podstawie zamieszczonych materiałów wykonaj zadania.
Materiał 1. Edykt Dioklecjana wydany w 301 r. n.e.
Któż jest tak dalece pozbawiony ludzkich uczuć i wrażliwości, by nie widział lub nie odczuł, że ceny towarów na targowiskach, jak i innych towarów w miastach, rosną w sposób samowolny, że tej chęci zysku nie łagodzi ani obfitość dóbr, ani urodzaj wielu lat. Tym powodowani (...) postanowiliśmy ustanowić nie ceny na towary – takie zarządzenie byłoby niesłuszne z powodu istniejącej taniości w wielu prowincjach – lecz górną ich granicę, aby w w razie drożyzny chciwość zysku znalazła kres (...).
Materiał 2. Przykładowe ceny ogłoszone edyktem Dioklecjana
sekstarius* oliwy - 12 denarów
sekstarius octu - 6 denarów
* - ponad 0,5 litra
Na podstawie: A. Paner, I. Iluk, Na tabliczce papirusie i pergaminie. Źródła historyczne dla uczniów szkoły średniej. Starożytność. Średniowiecze, Koszalin 1997, s. 119–121.
Zadanie 1
Celem wydania przez Dioklecjana edyktu było
A. powstrzymanie spadku cen żywności w państwie rzymskim.
B. wprowadzenie darmowego rozdawnictwa żywności w Rzymie.
C. ustanowienie takich samych cen na dany artykuł w imperium rzymskim.
D. ustanowienie maksymalnych cen na produkty w imperium rzymskim.
Poprawna odpowiedź
D
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
2.3 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych.
Wymaganie szczegółowe
5.1 Cywilizacja rzymska. Uczeń umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie.
Komentarz
Zadanie sprawdza umiejętność czytania ze zrozumieniem i syntetyzowania informacji; do jego wykonania nie są potrzebne dodatkowe (spoza tekstu) wiadomości. Uczeń musi zapoznać się z pierwszym materiałem i wskazać cel wydania edyktu. Został on sformułowany w tekście i przy uważnej lekturze, uczeń nie powinien mieć problemów z jego identyfikacją. Spośród proponowanych dystraktorów, dwa (A i C) są dość blisko powiązane z treścią dokumentu, jednak ich wskazanie przez ucznia świadczyłoby o braku umiejętności odczytania intencji jego wystawcy, natomiast odpowiedź B nie jest związana z tekstem.
Zadanie 2
Wskaż cenę jednego sekstariusa octu, która zgodnie z edyktem Dioklecjana, była niedozwolona.
A. 1 denar
B. 4 denary
C. 6 denarów
D. 12 denarów
Poprawna odpowiedź
D
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
5.1 Cywilizacja rzymska. Uczeń umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie.
Komentarz
W zadaniu uczeń wykorzystuje informacje zawarte w obu materiałach: przede wszystkim musi zrozumieć, że skoro w edykcie podano ceny maksymalne, to za niedozwolone można uznać te ceny, które były od nich wyższe. Następnie uczeń powinien sprawdzić w materiale drugim, jaką cenę maksymalną ustalono dla jednego sekstariusa octu (6 denarów). Jeżeli uczeń zrozumie treść edyktu i znajdzie tę informację, nie powinien mieć trudności ze wskazaniem ceny, która w świetle edyktu była nielegalna (D - 12 denarów). Wskazanie błędnej odpowiedzi może świadczyć zarówno o braku umiejętności czytania ze zrozumieniem, jak i o problemach z wyszukiwaniem informacji w tekście.
Zadanie 3
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
6.1 Dziedzictwo antyku. Uczeń charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej antycznego świata w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, architekturze, sztuce, literaturze.
Komentarz
Zadanie sprawdza, na ile uczeń potrafi osadzić cytowany dokument w właściwym kręgu kulturowym. Podana data edyktu odsyła ucznia do czasów cesarstwa rzymskiego, które uczeń powinien łączyć z określonym typem pismem i formą przedstawienia. Rozpoznanie monety, którą płacono w czasach Dioklecjana, nie wymaga znajomości monet bitych przez poszczególnych rzymskich władców. Przydatna natomiast będzie znajomość historyczno-kulturowych kontekstów, w których rozpatrywać należy prezentowane obiekty.
Uczeń może dość łatwo rozpoznać dobrą odpowiedź: władca ukazany na monecie B został przedstawiony w wieńcu laurowym.
Z drugiej strony wybór poprawnej odpowiedzi może się opierać na sfalsyfikowaniu błędnych możliwości: odpowiedź A uczeń powinien odrzucić, bowiem na monecie łatwo dostrzec pismo arabskie. Przesłanką do odrzucenia odpowiedzi C może być zarówno rozpoznanie samej postaci, w czym pomocna będzie legenda monety (został w niej umieszczony napis: Napoleon), jak i właściwe zidentyfikowanie stroju, w którym został przedstawiony cesarz, jako późnonowożytnego (lub “nie starożytnego”). W podobny sposób – kierując się legendą monety lub mundurem przedstawionego na niej władcy – można odrzucić odpowiedź D.
źródła monet:
http://0.tqn.com/w/experts/Coin-Collecting-2297/2008/11/Arabic-coin_5.jpg dostęp: 9.09.2011http://pl.wikipedia.org/wiki/Argenteus dostęp: 9.09.2011http://en.allexperts.com/q/Coin-Collecting-2297/2010/1/napoleon-1-coin-2.htm dostęp: 9.09.2011http://www.downies.com/aca/Auction303/aca/images/lots/303/2143.jpg dostęp: 9.09.2011brak opisu
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
