Wiązka zadań
Konflikt serologiczny
Zadanie
Przyczyną groźnych dla dziecka powikłań ciąży może być konflikt serologiczny, wynikający z określonego dziedziczenia po rodzicach czynnika Rh krwi. Obecnie takie powikłania występują coraz rzadziej dzięki temu, że w sytuacjach zagrożenia konfliktem podaje się kobietom, 72 godziny po porodzie, zastrzyki zawierające przeciwciała anty-Rh. Neutralizują one komórki krwi płodu we krwi matki, zanim jej organizm zdąży rozpoznać je jako wrogie. To działanie zwiększa bezpieczeństwo płodu w kolejnej ciąży.
Oceń poprawność informacji dotyczących konfliktu serologicznego, zaznaczając TAK lub NIE.
| Lp. | Stwierdzenie | TAK lub NIE |
| 1. | Konflikt serologiczny może wystąpić wówczas, gdy matka ma grupę krwi Rh–, a jej dziecko odziedziczyło po ojcu grupę krwi Rh+. | `square` TAK / `square` NIE |
| 2. | Przyczyną konfliktu serologicznego są przeciwciała anty-Rh, powstające w organizmie dziecka po kontakcie z krwią matki. | `square` TAK / `square` NIE |
| 3. | Przeciwciała podaje się po porodzie, ponieważ podczas jego trwania może dojść do kontaktu krwi matki z krwią płodu i pojawienia się przeciwciał anty-Rh. | `square` TAK / `square` NIE |
Poprawna odpowiedź
1 - TAK
2 - NIE
3 - TAK
Wymaganie ogólne
1.2 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w wybranych organizmach i w środowisku.
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
6.6.1. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ odpornościowy. Uczeń opisuje funkcje elementów układu odpornościowego (narządy: śledziona, grasica, węzły chłonne; komórki: makrofagi, limfocyty T, limfocyty B; cząsteczki:przeciwciała).
6.6.4. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ odpornościowy. Uczeń opisuje konflikt serologiczny Rh.
8.6. Genetyka. Uczeń wyjaśnia dziedziczenie grup krwi człowieka (układ AB0, czynnik Rh).
Komentarz
Zadanie dotyczy przede wszystkim wymagania szczegółowego dotyczącego konfliktu serologicznego (VI.6.4), ale do jego rozwiązania przydaje się także ogólna wiedza o układzie odpornościowym oraz o dziedziczeniu czynnika Rh u człowieka. Działy Układ odpornościowy i Genetyka powszechnie uznawane są za trudne dla uczniów, ze względu na wysoki stopień abstrakcji zawartej w nich wiedzy. We wstępie do zadania opisano formę terapii zapobiegającej powstaniu konfliktu serologicznego, który mógłby zagrozić zdrowiu płodu podczas kolejnej ciąży matki. Nie jest natomiast wyjaśniona sama istota konfliktu serologicznego – te wiadomości uczeń musi sobie przypomnieć. Pierwsze dwa zdania, których prawdziwość ma ocenić uczeń, odnoszą się do jego wiedzy o przyczynach konfliktu serologicznego – dziedziczeniu czynnika Rh (allel warunkujący obecność czynnika Rh jest dominujący) oraz reakcji immunologicznej w organizmie matki o fenotypie Rh- w odpowiedzi na kontakt z krwią dziecka. Warto zauważyć, że do rozwiązania tej części zadania uczeń nie musi się wcale odwoływać do wstępu – sprawdzamy tu tylko, czy uczeń ma wystarczającą wiedzę, aby zrozumieć wstęp. Natomiast samo zrozumienie wstępu, a tym samym istoty opisanej terapii, sprawdzane jest w ostatniej części. Jeśli uczeń zrozumiał wstęp, to powinien zauważyć, że szybkie podanie przeciwciał anty-Rh z zewnątrz zapobiega wytworzeniu się takich przeciwciał w organizmie matki.
Zadanie może być wykorzystane na lekcji powtórzeniowej albo też służyć jako element testu sprawdzającego.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
