Biegi

Poprawna odpowiedź

B, A, B

Wymaganie ogólne

1.2 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów i danych statystycznych i tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.
2.1 Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. Uczeń posługuje się podstawowym słownictwem geograficznym w toku opisywania oraz wyjaśniania zjawisk i procesów zachodzących w środowisku geograficznym.
2.3 Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. Uczeń rozumie wzajemne relacje przyroda-człowiek.

Wymaganie szczegółowe

3.1. Wybrane zagadnienia geografii fizycznej. Uczeń charakteryzuje wpływ głównych czynników klimatotwórczych na klimat.

Komentarz

Jest to zadanie praktyczne. Większość imprez sportowych jest organizowana dla uczniów, dlatego wydaje się, że uczniowi łatwo będzie nawiązać do własnych doświadczeń, albo wyobrazić sobie  sytuację przedstawioną w zadaniu.

Aby poprawnie rozwiązać zadanie, uczeń powinien połączyć informację o kierunku, z którego wieje wiatr, z wyobrażeniem położenia zawodnika na trasie. Jak się okazało – nie jest to zadanie łatwe. Rozwiązało je poprawnie nieco ponad 25% uczniów – tyle osób udzieliło prawidłowych odpowiedzi w każdym z trzech wierszy.

Rozkład odpowiedzi przedstawiają poniższe wykresy. Wszystkich uczniów biorących udział w badaniu podzielono na osiem grup o równej liczebności, w zależności od wyniku uzyskanego w całym teście. Te grupy uczniów zaznaczono na osi poziomej wykresu. Z  osi pionowej odczytamy natomiast odsetek uczniów z danej grupy, którzy udzielili danej odpowiedzi. Zastanawiające jest, jakie błędy popełnili rozwiązujący zadanie. W tym celu warto bliżej przyjrzeć się odpowiedziom błędnym.

W pierwszym wierszu uczeń powinien wskazać, że pierwszy kilometr kończy się przy wietrze bocznym.  Uczniowie natomiast wybierali następujące odpowiedzi:

Najwięcej wybrano poprawnych odpowiedzi – „przy wietrze bocznym” (49,3%), mniej osób wybrało odpowiedź „pod wiatr” (32,4%), a najmniej – „z wiatrem” (16,4%).

Drugi wykres pokazuje, że niemal tak samo często, jak poprawną – „pod wiatr” (40,8%), uczniowie wybierali odpowiedź błędną „przy wietrze bocznym” (36,3%). Prawidłową i niepoprawną odpowiedź dzieli tylko kilka procent udzielonych odpowiedzi.

W trzecim wierszu rozkład odpowiedzi przedstawia się następująco:

Trzecia odpowiedź wyraźnie różnicuje grupy uczniów osiągające najwyższe wyniki.

Z powyższych wykresów można wywnioskować, że uczniom łatwiej jest dojść do wniosku, że wiatr wieje z boku, gdyż wystarczy, iż określą kierunek, wzdłuż którego wieje, bez określania jego zwrotu. Natomiast trudniej jest jednocześnie określić i kierunek i zwrot, czyli odróżnić, czy wiatr będzie wiał w twarz czy w plecy zawodnika.

Sama umiejętność określania kierunków wiatru powinna być opanowana na wcześniejszym etapie edukacyjnym. Prawdopodobne jest też, że uczniowie nie mają rozwiniętej wyobraźni przestrzennej. Nie są w stanie przełożyć informacji odczytanej z mapy i treści zadania na wyobrażenie sytuacji, którą zastaną w terenie.

Zadanie, choć pozornie proste,  mierzy nie tylko umiejętność ustalania kierunków. Uczeń najpierw musi wyznaczyć kierunek, w którym będzie odbywał się bieg, a następnie do tej informacji dodać kierunek wiatru i ustalić, czy taki wiatr będzie sprzyjał, czy przeszkadzał w biegu. Możemy więc powiedzieć, że w zadaniu tym mierzymy umiejętności złożone.

W zadaniu przedstawiona jest  sytuacja, której uczeń może doświadczać codziennie, nie tylko wtedy, gdy uprawia biegi. Wiadomo, że wiatr jest istotnym czynnikiem także w innych rodzajach aktywności, takich jak żeglarstwo czy windsurfing, ale także wówczas, gdy dojeżdżamy do pracy czy szkoły rowerem, a nawet – samochodem. Jazda pod wiatr powoduje konieczność wykonania większej pracy lub zwiększa zużycie paliwa.

Z wykresu przedstawiającego rozwiązanie całego zadania możemy odczytać, że wyższy odsetek poprawnych odpowiedzi uzyskali uczniowie, którzy w całym teście osiągnęli wyższy wynik. Przebieg linii poprawnych odpowiedzi zaczyna się na poziomie kilku procent, a potem systematycznie wzrasta. Linia odpowiedzi błędnych maleje symetrycznie do linii poprawnych. Można więc wyciągnąć wniosek, że zadanie dobrze różnicuje uczniów, czyli wyraźnie oddziela słabszych od lepszych.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

A

Wymaganie ogólne

1.2 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów i danych statystycznych i tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.
2.1 Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. Uczeń posługuje się podstawowym słownictwem geograficznym w toku opisywania oraz wyjaśniania zjawisk i procesów zachodzących w środowisku geograficznym.
2.3 Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. Uczeń rozumie wzajemne relacje przyroda-człowiek.

Wymaganie szczegółowe

3.1. Wybrane zagadnienia geografii fizycznej. Uczeń charakteryzuje wpływ głównych czynników klimatotwórczych na klimat.

Komentarz

Powyższe zadanie jest zadaniem praktycznym. Nie ma wątpliwości, że poruszanie się w terenie implikuje rozwiązywanie podobnych problemów.

Celem zadania jest sprawdzenie, czy uczniowie potrafią zestawić dwie informacje i z nich wyciągnąć wniosek. Należy najpierw odczytać z wykresu, w którym momencie biegu zawodnik znajdzie się na szczycie wzniesienia. Są trzy takie możliwości: po przebiegnięciu 1 km, 5 km lub 7 km. Następnie rozwiązujący zadanie powinien ustalić, w którym z tych trzech położeń zawodnik będzie miał jezioro po swojej prawej stronie. Ponieważ należy tu dokonać kilku operacji myślowych, jest to zadanie sprawdzające umiejętności złożone. Wiedzę o pojedynczych zjawiskach należy połączyć i wyciągnąć wspólne wnioski.

 Poniższy wykres przedstawia odpowiedzi udzielone przez uczniów w ośmiu grupach, wydzielonych na podstawie wyniku z całego testu. Im wyższy wynik ogólny uzyskał dany uczeń, w tym wyższej grupie się znalazł. Wszystkich uczniów biorących udział w badaniu podzielono na osiem grup o równej liczebności, w zależności od uzyskanego wyniku. Te grupy uczniów zaznaczono na osi poziomej wykresu. Z  osi pionowej odczytamy natomiast odsetek uczniów z danej grupy, którzy udzielili odpowiedzi.

Na wykresie widać, że najczęściej wybierana była odpowiedź poprawna. Zadanie nie było podchwytliwe ani jego rozwiązanie nie było żmudne, gdyż poprawna odpowiedź nie wymagała analizowania kolejno wszystkich punktów na trasie biegu. Jeśli uczeń wybrał właściwe trzy miejsca do analizowania, to szanse poprawnego rozwiązania zdecydowanie zwiększały się. Natomiast odpowiedzi inne niż 1., 5. i 7. kilometr świadczyły o losowym wybieraniu rozwiązania. W związku z tym zastanawia fakt, że aż 24% badanych wybrało odpowiedź C – 3km.  Być może uczniowie wybierający tę odpowiedź pominęli kwestię wysokości, a jedynie odczytali z mapy, że jest to miejsce, w którym jezioro będzie najbliżej i równocześnie – po prawej stronie biegnącego.

Bardzo niewielu uczniów (3,2%) wybrało odpowiedź wielce prawdopodobną, czyli G. Dzięki celowej konstrukcji zadania udało się sprawdzić, czy badanym pomylą się kierunki, bo w tym miejscu biegnący mija jezioro raz po jednej, a drugi raz – po przeciwnej stronie. Tak niski odsetek wybranych odpowiedzi może cieszyć.

Trzecia najpopularniejsza odpowiedź – E (13,2%) pokazała, że prawdopodobnie ci uczniowie nie czytali wnikliwie polecenia. Żeby popełnić taki błąd, uczniowie zapewne odczytali tylko wykres wysokości i wybrali najwyższe wzniesienie na trasie biegu.

Słowa kluczowe