Wiązka zadań
Ocena elekcji
Wiązka opiera się na tekście popularnonaukowym, w którym opisano wpływ najnowszych badań nad wolną elekcją na zmianę sposobu jej postrzegania przez historyków. Stosunkowo trudny tekst wymaga od ucznia uważnej lektury i odwołania się do własnych – raczej podstawowych – wiadomości. Wiązka, ze względu na używaną terminologię powinna być wykorzystana na lekcji.
Na podstawie tekstu rozwiąż zadania.
Przyznanie ogółowi szlacheckiemu praw wyborczych* (...) było oceniane niezwykle surowo przez wiele pokoleń historyków (...). Eksponowano niebezpieczeństwa, jakie płynąć miały z obdarzenia prawami wyborczymi wielkich mas szlachty (...). Pole elekcyjne przedstawiano jako miejsce, gdzie królował zamęt wywołany przez bezładne, niewyrobione politycznie, podatne na naciski zewnętrzne i polityczną manipulację tłumy. Najnowsze badania udowadniają jednak, że obraz ten jest daleki od realiów. Zmiany wymagają nie tylko obiegowe sądy o masowości szlacheckiego udziału (tylko pierwsza wolna elekcja w 1573 r. zgromadziła kilkadziesiąt tysięcy elektorów, w kolejnych było znacznie mniej: w 1576, 1587 i 1669 r. po kilkanaście tysięcy, a w 1632, 1648 i 1674 r. 3,5-5 tys.), ale także o destrukcyjnym chaosie i postawach szlachty biorącej udział w wyborach monarchy.
* dotyczących wyboru króla
Jolanta Choińska-Mika, Rzeczpospolita Obywatelska, albo nowe spojrzenie na jej ustrój, 10. Pomocnik Historyczny "Polityki" - "Rzeczpospolita Obojga Narodów", Warszawa 2011, s. 23.
Zadanie 1.
Które z poniższych pytań określa główny temat tekstu?
A. Jakie były wady wolnej elekcji?
B. Jak zmieniała się ocena wolnej elekcji?
C. Ile osób uczestniczyło w sejmach elekcyjnych?
D. Jak zachowywała się szlachta w czasie sejmów elekcyjnych?
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
20.3 Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń przedstawia zasady wolnej elekcji.
Komentarz
Zadnie sprawdza, czy uczeń potrafi znaleźć główną myśl zacytowanego fragmentu. Uczeń powinien zauważyć, że w pierwszej częsci tekstu autorka jedynie przypomina stereotypowe opinie o polskiej elekcji, w drugiej części natomiast wskazuje, że nie odpowiadają one wynikom najnowszych badań. Zaproponowane odpowiedzi odwołują się do tych stereotypów (odpowiedzi A. i D.) lub nawiazują jedynie do jednej ze szczegółowych informacji w tekście (odpowiedź C.) Wybór tych odpowiedzi może wynikać z faktu, że uczeń nie potrafi dostatecznie dobrze syntetyzować przeczytanego tekstu lub udziela odpowiedzi schematycznej, polegającej na automatycznym łączeniu elekcji z jej wadami. Kluczowe dla prawidłowej odpowiedzi jest zdanie “Najnowsze badania udowadniają jednak, że obraz ten jest daleki od realiów.” Warto zapytać uczniów, na jakiej podstawie odpowiedzieli poprawnie na pytanie.
Zadanie 2.
Największa liczba przedstawicieli szlachty uczestniczyła w elekcji
A. Zygmunta Augusta.
B. Henryka Walezego.
C. Stefana Batorego.
D. Jana III Sobieskiego.
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
Wymaganie szczegółowe
20.3 Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń przedstawia zasady wolnej elekcji.
Komentarz
Prawidłowe wykonanie zadania opiera się na poprawnym wykorzystaniu informacji o tym, że “tylko pierwsza wolna elekcja w 1573 r. zgromadziła kilkadziesiąt tysięcy elektorów, w kolejnych było znacznie mniej”. Po odnalezieniu tej informacji w tekście, uczeń musi jeszcze odpowiedzieć sobie na proste pytanie o to, jak nazywał się pierwszy władca wybrany na wolnej elekcji. Nawet jeśli uczeń nie zna jego imienia, powinien dość szybko odrzucić odpowiedź A (Jagiellonów uczniowie nie powinni wiązać z wolnymi elekcjami) i D (uczniowie nie powinni łączyć Sobieskiego z początkami wolnych elekcji). W wynikach przeprowadzonych pilotaży zaskakująco dużą popularność zdobyła jednak właśnie odpowiedź A, co pokazuje, że uczniowie nadal mają problemy z podstawową znajomością polskich władców.
Zadanie 3.
W wymienionych w tekście elekcjach wybrano między innymi przedstawicieli dynastii
A. Piastów.
B. Andegawenów.
C. Wazów.
D. Sasów.
Poprawna odpowiedź
C
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
Wymaganie szczegółowe
Komentarz
To kolejne zadanie, które sprawdza znajmość dynastii rządzących państwem polskim. Tym razem należy rozstrzygnąć, która dynastia panowała w XVII wieku. Sprawdzane są więc umiejętności z zakresu chronologii. Wybranie odpowiedzi A i B powinno zalarmować nauczyciela, ponieważ świadczy o podstawowych brakach uczniów z zakresu polskiej historii. Odpwiedż D wskazuje, że uczniowie mają problem z przypisaniem dynastii Wettinów do wieku XVIII, o którym nie ma mowy w tekście. Wiadomości uczniów dotyczące chronologii panowania polskich władców i dynastii powinny być rozwijane i sprawdzane jak najczęściej.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
