Tęcza

Poprawna odpowiedź

A

Wymaganie ogólne

4 Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularno-naukowych).

Wymaganie szczegółowe

7.5. Fale elektromagnetyczne i optyka. Uczeń opisuje (jakościowo) bieg promieni przy przejściu światła z ośrodka rzadszego do ośrodka gęstszego optycznie i odwrotnie
7.9. Fale elektromagnetyczne i optyka. Uczeń opisuje zjawisko rozszczepienia światła za pomocą pryzmatu

Komentarz

Zadanie nie wymaga w zasadzie żadnych wiadomości wyniesionych z lekcji fizyki. Wystarczy umiejętne czytanie i analiza rysunku. Uczeń ze szkoły powinien jedynie wiedzieć, że musi ustawić się tak, aby promienie słoneczne wpadały do jego oka. Powinien zatem stać przodem do kropli, a co za tym idzie – tyłem do Słońca (na rysunku pokazano promień biegnący od Słońca). Niezależnie od tych rozważań można by oczekiwać, że wiedza dotycząca szczegółów obserwacji tak powszechnego zjawiska będzie równie powszechna, jak ono samo.

Zadaniem szkoły powinno być m.in. takie kształcenie różnorakich umiejętności, aby czytanie podobnych rysunków nie stanowiło żadnego problemu. Teoretycznie uczeń powinien poradzić sobie bez problemu z zadaniem nawet wówczas, jeżeli nigdy w życiu nie widział tęczy.

Z drugiej strony warto wykorzystać czasem nadarzającą się okazję do obserwowania różnych zjawisk na żywo, zwracając uczniom uwagę na różne aspekty zjawiska. W przypadku tęczy warto na przykład zwrócić uwagę na fakt, że o wschodzie lub zachodzie Słońca łuk tęczy jest największy, bo stanowi połowę okręgu, a cień naszej głowy – gdyby był widoczny – znalazłby się dokładnie na środku tego łuku. Warto też zapytać, czy łuk tęczy może być pełnym kołem? Sytuacje takie zdarzają się, gdy znajdujemy się znacznie powyżej płaszczyzny horyzontu (w górach, w samolocie).

Poniżej pokazano wyniki badania wykonanego na losowej próbie około 5000 uczniów klas I szkół ponadgimnazjalnych. Badaną populację podzielono według uzyskanych wyników na osiem równolicznych grup, nadając im numery od 1 do 8 (1 – uczniowie najsłabsi, 8 – najlepsi).

Liczby 1-8 na poziomej osi oznaczają numer grupy, a liczby na pionowej osi – procent uczniów z danej grupy, jaki wybrał daną odpowiedź

Poniższy wykres przedstawia ilościowy wybór zaproponowanych odpowiedzi przez poszczególne grupy uczniów.

Następny wykres przedstawia wyniki zbiorcze według poprawnych i niepoprawnych odpowiedzi poszczególnych grup uczniów.

Wyniki badania pokazują, że wyłącznie wśród najlepszych uczniów umiejętność czytania rysunków jest w miarę powszechna. Tylko w dwóch najlepszych grupach dobra odpowiedź wyraźnie przeważała – w pozostałych uczniowie dokonywali wyboru odpowiedzi niemal losowo.

Słowa kluczowe