Ankieta na temat mukowiscydozy

Poprawna odpowiedź

1 - NIE

2 - TAK

3 - NIE

Wymaganie ogólne

3.2 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe.
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.
4.2 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi.

Wymaganie szczegółowe

8.9. Genetyka. Uczeń rozróżnia mutacje genowe (punktowe) i chromosomowe oraz podaje przykłady chorób człowieka warunkowanych takimi mutacjami (mukowiscydoza, zespół Downa).

Komentarz

Zadanie odnosi się przede wszystkim do celów kształcenia, czyli wymagań ogólnych. Treści kształcenia nie są diagnozowane w tym zadaniu, jednakże nawiązują do treści z działu VIII. (Genetyka), a wiadomości z zakresu chorób genetycznych mogą stanowić jedynie podpowiedź do oceny pierwszego z trzech wniosków ujętych w zadaniu. Doskonale zatem zadanie nadaje się do pracy na lekcji po omówieniu zagadnień z genetyki, bądź jako trening przed egzaminem.

Bardzo istotną umiejętnością, w jaką należy wyposażyć ucznia w szkole, jest analiza i interpretacja danych w różnej formie – wykresu, tabeli, tekstu. To zadanie ma na celu sprawdzenie umiejętności analizy wykresów kołowych w kontekście omawianego problemu. Warunkiem prawidłowego rozwiązania zadania jest poprawna interpretacja danych zawartych na każdym z przedstawionych wykresów z osobna, jak również ich analiza całościowa. Właściwa interpretacja tego typu danych jest bardzo ważna, ponieważ uczeń wielokrotnie styka się, szczególnie w mediach, z podobnie przedstawianymi wynikami badań czy ankiet – co ma ułatwić mu podjęcie decyzji, czy przekonać do dokonania właściwego wyboru. Istotne też jest to, aby uczniowie wiedzieli, iż choroby genetyczne są nieuleczalne, a ich leczenie może być jedynie objawowe.

Określając, czy pierwszy wniosek można sformułować na podstawie wyników badania, prawie połowa uczniów (45%) błędnie zaznaczyła TAK. Oczywiście wniosek taki jest nieuprawniony, przede wszystkim dlatego, że nie podano żadnych innych danych z wcześniejszych lat, a co za tym idzie, nie można stwierdzić, czy coraz więcej Polaków słyszało o mukowiscydozie, a ponadto druga część wniosku (wie, czy jest to choroba uleczalna) może stanowić podpowiedź, gdyż jak wynika z diagramu, tylko 17% osób, które słyszały o chorobie, udziela w ankiecie poprawnej odpowiedzi. Błędne odpowiedzi w tym wniosku wynikają zatem z niewłaściwej interpretacji danych, a być może również z tego, iż uczniowie nie wiedzą, że choroby genetyczne są nieuleczalne.

Najłatwiejszy do oceny okazał się wniosek drugi, prawdopodobnie dlatego, iż wymaga jedynie odczytu „wprost”, na podstawie tylko jednego z diagramów. Natomiast tylko 12% uczniów poradziło sobie z trzecim wnioskiem. Przyczyną błędnych odpowiedzi może być to, iż uczniowie ci nie przeanalizowali drugiego diagramu w zestawieniu z pierwszym, bądź mało uważnie przeczytali wniosek. Należało wziąć pod uwagę wszystkie osoby ankietowane, a nie tylko te, które słyszały o mukowiscydozie, natomiast większość uczniów dokonała prostego odczytu na podstawie tylko jednego diagramu.

Odsetek poprawnie udzielonych odpowiedzi w całości zadania jest zaskakująco niski – zaledwie 3% uczniów wskazuje wszystkie prawidłowe odpowiedzi, głównie z uwagi na błędnie oceniony wniosek trzeci.

W ramach zajęć z genetyki warto zatem przeprowadzić podobną ankietę wśród uczniów i porównać ich odpowiedzi z wynikami ankietowanych Polaków, a następnie zachęcić uczniów do samodzielnego formułowania wniosków na podstawie uzyskanych w ankiecie wyników.

Słowa kluczowe