Bylica pospolita

Poprawna odpowiedź

(1)   C

(2)   D

Wymaganie ogólne

1.1 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy.
3.3 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń rozumie i interpretuje pojęcia biologiczne, zna podstawową terminologię biologiczną.

Wymaganie szczegółowe

3.8. Systematyka – zasady klasyfikacji, sposoby identyfikacji i przegląd różnorodności organizmów. Uczeń obserwuje okazy i porównuje cechy morfologiczne glonów i roślin lądowych (mchów, widłaków, skrzypów, paproci, nagozalążkowych i okrytozalążkowych), wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do wymienionych wyżej grup oraz identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela jednej z nich na podstawie obecności tych cech.

Komentarz

Mierzona tym zadaniem umiejętność to selekcja informacji i wybór odpowiednich argumentów opartych na posiadanych wiadomościach na temat podziału systematycznego roślin. Aby poprawnie rozwiązać zadanie, wystarczy znać podstawowe cechy okrytonasiennych odróżniające je od pozostałych grup roślin. Odpowiedź znajduje się w drugim zdaniu tekstu. Jeżeli uczeń wie, że owoce wytwarzają tylko rośliny okrytonasienne, nie powinien mieć problemu z poprawnym rozwiązaniem. Pozostałe informacje dotyczące bylicy nie mają związku z właściwym jej sklasyfikowaniem. Wśród uczniów, którzy rozwiązywali to zadanie podczas standaryzacji, bardzo niewielu dokonało prawidłowego wyboru. Niespełna 5% uczniów zaznaczyło obie poprawne odpowiedzi. Co istotne, nawet uczniowie, którzy dobrze poradzili sobie z innymi zadaniami w teście, nie potrafili zaklasyfikować bylicy do odpowiedniej grupy roślin. Większość badanych uczniów przyporządkowała bylicę do roślin nagonasiennych (55%), wskazując jako argument to, iż jest wiatropylna (56%). Nie można wykluczyć, iż uczniowie kojarzą nagonasienne jako rośliny w ogromnej większości wiatropylne, stąd taka konfiguracja zaznaczanych odpowiedzi. Tylko 26% uczniów poprawnie wskazało bylicę jako roślinę okrytonasienną, natomiast właściwą odpowiedź w drugiej części zadania zaznaczyło zaledwie 8%. Zaledwie 4,5% uczniów prawidłowo rozwiązało całe zadanie, wskazując na okrytonasienne i dobierając odpowiedni argument na poparcie swojego wyboru. Nie ulega więc wątpliwości, że większość uczniów, którzy poprawnie odpowiedzieli w części 1, nie skorzystała z informacji zawartej w tekście (o rozsiewaniu owoców), a zatem ich poprawna odpowiedź jest przypadkowa. Bardzo słaby wynik uzyskany przez uczniów w tym zadaniu wskazuje jednoznacznie, iż uczniowie mają braki w wiadomościach dotyczących podstawowych cech charakterystycznych dla określonych grup systematycznych roślin. Nie można też wykluczyć, iż uczniowie nie opanowali umiejętności selekcji informacji i doboru odpowiednich argumentów.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

1) Tak

2) Nie

3) Nie

4) Nie

Wymaganie ogólne

4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

3.11. Systematyka – zasady klasyfikacji, sposoby identyfikacji i przegląd różnorodności organizmów. Uczeń przedstawia znaczenie poznanych grzybów, roślin i zwierząt w środowisku i dla człowieka.

Komentarz

W informacji do zadania uczeń odnajduje kilka informacji dotyczących właściwości bylicy. Jego zadaniem jest wybrać te, które uzasadniają wykorzystanie tej rośliny w ziołolecznictwie. Uczeń musi zatem dokonać stosownej selekcji informacji, a następnie właściwie je zinterpretować i przyporządkować do znaczenia bylicy jako rośliny leczniczej – czyli wskazać te cechy, które mogą mieć zastosowanie w profilaktyce bądź terapii chorób. Jedyny zasadny argument popierający fakt, iż bylica to roślina lecznicza, użyty został w informacji pierwszej: Zawiera substancje pobudzające pracę układu pokarmowego. Pozostałe informacje nie mają związku z jakimkolwiek leczniczym działaniem bylicy, a informację drugą, w której wprowadzono element magii, należy wykluczyć w pierwszej kolejności. Używanie bylicy jako składnika przypraw również nie ma uzasadnienia w ziołolecznictwie,  bowiem wiele innych roślin i ich składowych ma zastosowanie w kuchni, co nie wskazuje na ich lecznicze właściwości. Ostatnia z podanych informacji: Wywołuje u wielu ludzi zapalenie spojówek, świadczy jedynie o jej działaniu alergennym i nie ma związku z leczeniem czegokolwiek.

Właściwych ocen wszystkich informacji dokonało jedynie 19% badanych uczniów, przy czym najczęściej byli to ci sami uczniowie, którzy dobrze radzili sobie z innymi zadaniami, co świadczy o wysokiej mocy różnicującej tego zadania. Najtrudniejsza do oceny okazała się informacja trzecia: Jest stosowana jako przyprawa do mięs i sałatek. Prawdopodobną przyczyną wskazania tej informacji jako argumentu potwierdzającego zastosowanie bylicy w ziołolecznictwie (ponad połowa badanych) jest kojarzenie przez uczniów przypraw kulinarnych z ziołami, a skoro zioła, to i ziołolecznictwo. Niepokojący jest natomiast fakt, że aż 35% uczniów wskazuje magię jako potwierdzenie leczniczych właściwości bylicy.

Zadanie jest wartościowe m.in. przez to, iż paramedycyna jest wszechobecna w życiu każdego człowieka, choćby przez pojawiające się w reklamach telewizyjnych czy portalach internetowych informacje o leczniczych środkach ziołowych, których opisane właściwości nie zawsze mają uzasadnienie w profilaktyce czy leczeniu chorób. Należy zatem kształtować u uczniów krytyczną postawę względem przeróżnych „cudownych środków” oferowanych społeczeństwu, a już na pewno zwracać uwagę uczniów na oddzielenie magii od rzeczywistości.

Słowa kluczowe