Wiązka zadań
Oktawian August o sobie
W poniższej wiązce zadań wykorzystany został fragment autobiografii Oktawiana Augusta. Dzięki odwołaniu się do źródła z epoki w stosunkowo łatwy sposób można rozwijać umiejętności nie tylko wyszukiwania informacji w tekście, ale również krytycznej analizy i oceny wiarygodności. Poniższa wiązka została ułożona w taki sposób, by uczeń przeszedł od podstawowej analizy materiału źródłowego do rozpoznania intencji, które przyświecały autorowi.
Na podstawie tekstu wykonaj zadania.
Dyktatury, którą mi ofiarował lud i cały senat, nie przyjąłem. W czasie wielkiego braku zboża w stolicy, w ciągu niewielu dni, własnym kosztem uwolniłem lud cały od trwogi i doraźnego niebezpieczeństwa. Chociaż senat i lud rzymski zgodnie domagali się, aby mnie jednemu oddać nadzór nad prawami i obyczajami z władzą niczym nieograniczoną, nie przyjąłem żadnego urzędu ofiarowanego mi wbrew tradycjom ojczystym. Nad wszystkimi górowałem dostojeństwem, ale władzy nie miałem wcale więcej niż ci, którzy byli moimi kolegami w urzędzie.
Oktawian August, Autobiografia, I wiek n.e.
Zadanie 1
W przytoczonym fragmencie Autobiografii Oktawian August opisuje, w jaki sposób
A. doprowadził do wzrostu gospodarczego w imperium.
B. doprowadził do zakończenia wojny domowej.
C. zreformował administrację państwową.
D. sprawował władzę w imperium.
Poprawna odpowiedź
D
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
5.1 Cywilizacja rzymska. Uczeń umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie.
Komentarz
Pierwsze zadanie sprawdza umiejętność ustalenia głównego tematu źródła. Uczniowie powinni dostrzec, że Oktawian August przedstawia szereg swoich działań prowadzonych w różnym czasie. Te działania wiązały się ze sprawowaną przez niego władzą. W tekście nie ma żadnych informacji na temat wzrostu gospodarczego, pojawia się jedynie wzmianka o aktywności władcy w czasie niedoboru zboża, dlatego uczeń powienien odrzucić odpowiedź A. Źródło nie wspomina również o wojnie domowej, stąd wybór odpowiedzi B może świadczyć o tym, że uczczeń nie rozumie tekstu, a odpowiedzi udziela posługując się szczątkowymi wiadomościami. O podobnych problemach może świadczyć wybór odpowiedzi C - Oktawian wyraźnie podkreśla, że starał się być wierny tradycjom politycznym republiki. Uczeń, który uzna, że tekst dotyczy reform administracyjnych, zapewne pamięta, że z okresem panowaniem Oktawiana wiąże się zmiana ustroju, ale niestety nie konfrontuje swojej wiedzy z podanym materiałem źródłowym.
Zadanie 2
“Tradycje ojczyste”, o których mowa w tekście, dotyczą
A. ustroju republikańskiego.
B. moralnych obyczajów.
C. władzy królewskiej.
D. religii rzymskiej.
Poprawna odpowiedź
A
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
5.1 Cywilizacja rzymska. Uczeń umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie.
Komentarz
Zadanie wymaga od ucznia pogłębionej analizy tekstu. Uczeń powinien rozumieć sformułowanie “tradycje ojczyste”. Pojawia się ono w zdaniu, w którym autor pisze o oferowanej mu przez senat nieograniczonej władzy, która z kolei miałby się wiązać ze sprawowaniem określonego, choć w tekście nienazwanego, urzędu. W związku z tym uczeń powinien dostrzec, że sformułowanie dotyczy spraw ustrojowych - sprawowania władzy. Przedstawione rozumowanie powinno słonić ucznia do odrzucenia odpowiedzi B i D. Warto jednak zauważyć, że odpowiedzi te mogą być atrakcyjne dla tych uczniów, którzy słowo “tradycja” wiążą ze sferą wierzeń i obyczajów. Wskazanie poprawnej odpowiedzi wynikać powinno przede wszystkim z dostrzeżenia związku między ustrojem republikańskim a pojawiającymi się w tekście określeniami “senat i lud rzymski” czy “byli moimi kolegami w urzędzie”.
Zadanie 3
Poniżej wymieniono kilka wad autobiografii, jako źródła historycznego. Wskaż znakiem “X” wszystkie te, które występują w powyższym tekście.
| 1. | dążenie do wybielenia własnych działań | |
| 2. | fałszowanie historii swojego pochodzenia | |
| 3. | jednostronne ocenianie wydarzeń |
Poprawna odpowiedź
1 i 3
Wymaganie ogólne
2.2 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną, wyjaśniającą i oceniającą.
Wymaganie szczegółowe
5.1 Cywilizacja rzymska. Uczeń umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie.
Komentarz
Zadanie to pokazuje, w jaki sposób można przeprowadzić rozmowę z uczniami - na temat wykorzystania autobiografii jako źródła historycznego. Uczniowie powinni rozpoznać te wady, które mogą dotyczyć każdej autobiografii. Zaproponowane w zadaniu wady są z konieczności dość jednoznaczne i łatwe do sfalsyfikowania, natomiast na potrzeby dyskusji w klasie można to zadanie utrudnić, dopisując elementy, które wadami autobiografii nie są, np. szczegółowość opisywanych wydarzeń, czy opis wydarzeń z wielu perspektyw. W takiej sytuacji zadaniem uczniów byłoby nie tylko rozpoznanie, które wady cechują cytowany fragment, ale również rozstrzygnięcie, czy proponowane ograniczenia istotnie wiążą się z tym typem źródeł. Omawiając zadanie z uczniami warto poruszyć kwestię użyteczności i wiarygodności autobiografii, jako źródła historycznego. Warto też zastanowić się razem z uczniami, jakie pytania badawcze można postawić czytanemu źródłu i jaka jest jego przydatność do studiów nad przeszłością Rzymu.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
