Inżynieria genetyczna

Poprawna odpowiedź

1 – Nie

2 – Tak

3 – Nie

Wymaganie ogólne

1 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odbiera, analizuje i ocenia informacje pochodzące z różnych źródeł, ze szczególnym uwzględnieniem prasy, mediów i Internetu.
2 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski, ocenia i wyraża opinie na temat omawianych zagadnień współczesnej biologii, zagadnień ekologicznych i środowiskowych.

Wymaganie szczegółowe

1.2 Biotechnologia i inżynieria genetyczna. Uczeń wyjaśnia, czym zajmuje się inżynieria genetyczna, oraz podaje przykłady jej zastosowania wyjaśnia, co to jest „organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO)” i „produkt GMO”

Komentarz

Zadanie sprawdza umiejętność odróżnienia tradycyjnej biotechnologii od współcześnie stosowanych metod manipulowania materiałem genetycznym. Wymienione w zadaniu procesy dotyczą wykorzystania organizmów do różnych celów, jednak tylko jeden z nich wymaga użycia technik inżynierii genetycznej. Pierwszy przykład – wykorzystanie drożdży do wypieku chleba – co prawda jest procesem biotechnologicznym, ale nie wykorzystuje się w nim inżynierii genetycznej. Przykład drugi, czyli produkcja ludzkiej insuliny przy udziale bakterii, jest niewątpliwie rezultatem bezpośredniego manipulowania materiałem genetycznym. Stanowi on przy tym klasyczny przykład wykorzystania inżynierii genetycznej w służbie człowiekowi i z tego powodu często pojawia się w podręcznikach szkolnych. Przypadek trzeci – wysiew nasion wybranych roślin o pożądanych cechach – stanowi z kolei typowy przykład doboru sztucznego. Nie mamy tu do czynienia z inżynierią genetyczną, ponieważ człowiek w żaden sposób nie ingeruje w genom wysiewanych roślin, co najwyżej dzięki sztucznej selekcji doprowadza do zmian częstości niektórych alleli w puli genowej populacji wybranej grupy roślin.

Umieszczenie w zadaniu przykładów biotechnologii tradycyjnej i doboru sztucznego pozwala sprawdzić, czy uczeń rzeczywiście rozumie, czym jest inżynieria genetyczna i czy nie myli tego pojęcia z biotechnologią tradycyjną bądź hodowlą. Aby wykształcić właściwe rozumienie terminu „inżynieria genetyczna”, warto zwrócić uwagę uczniów na istotę tego procesu i rozszerzyć wachlarz przykładów jego zastosowania o takie, które pochodzą spoza podręcznika. Należy wyraźnie oddzielać procesy, w których po prostu wykorzystuje się organizmy (w piekarnictwie, mleczarstwie i innych gałęziach przemysłu spożywczego), od procesów, w których korzysta się z organizmów zmodyfikowanych genetycznie poprzez manipulacje w ich genomie, stosując nowoczesne techniki inżynierii genetycznej.