Promieniowanie UV

Poprawna odpowiedź

1. NIE
2. NIE
3. TAK

Wymaganie ogólne

4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.
4.2 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi.

Wymaganie szczegółowe

7.4. Stan zdrowia i choroby. Uczeń przedstawia czynniki sprzyjające rozwojowi choroby nowotworowej (np. niewłaściwa dieta, tryb życia, substancje psychoaktywne, promieniowanie UV) oraz podaje przykłady takich chorób.
7.5. Stan zdrowia i choroby. Uczeń przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób nowotworowych.

Komentarz

Celem zadania jest sprawdzenie podstawowej wiedzy dotyczącej profilaktyki nowotworów skóry powodowanych promieniowaniem UV. Fakt szkodliwego wpływu tego promieniowania na zdrowie człowieka jest powszechnie znany i od dawna ludzie stosują dostępne metody ochrony przed nim. Istotne jest, aby uczeń miał świadomość, iż zmniejszenie ryzyka nowotworów skóry to nie tylko stosowanie kremów z filtrami ochronnymi, ale i rozważne zażywanie kąpieli słonecznych. Znajomość tych zasad, jak i innych zagadnień związanych ze zdrowiem i chorobą, jest bardzo istotna w życiu codziennym każdego człowieka, dlatego aspekty te stanowią istotny element podstawy programowej, którego nie można bagatelizować na żadnym etapie edukacyjnym.

Pomimo że zadanie sprawdza znajomość podstawowych zasad profilaktyki nowotworów skóry, jego rozwiązywalność była bardzo niska. Prawidłowej oceny wszystkich trzech zaleceń jako sposobów zmniejszenia ryzyka zachorowania na nowotwory skóry dokonało zaledwie 13% badanych uczniów. Najłatwiejsze w ocenie (95% poprawnych odpowiedzi) było zalecenie trzecie – Przed wyjściem na plażę posmarować skórę kremem z filtrem UV. Budujący zatem jest fakt, iż prawie wszyscy uczniowie mają świadomość znaczenia ochrony skóry przed UV poprzez stosowanie odpowiednich kremów. Należy mieć nadzieję, że za tą świadomością idą również czyny. Zalecenie drugie – Opalać się tylko w słoneczne, ale dość chłodne, wietrzne dni, nie było już tak oczywiste dla istotnej grupy uczniów. Można wnioskować, że znaczna ich część (36%) uważa, że szkodliwość promieniowania UV zależy od temperatury otoczenia – jeśli leżąc na plaży nie oblewamy się potem, znaczy to, że nie jest tak niebezpiecznie, jak przy palącym słońcu. W rzeczywistości jednak wiatr i niższa temperatura w żaden sposób nie hamują docierających do Ziemi promieni UV. Najtrudniejsze w ocenie okazało się zalecenie pierwsze – Podczas przebywania na słońcu pić dużo wody mineralnej niegazowanej – zaledwie co piąty badany uczeń poprawnie odnosi się do niego w kontekście, o którym mowa w zadaniu. Picie wody mineralnej niegazowanej podczas gorących słonecznych dni jest jak najbardziej wskazane, niemniej w żaden sposób nie chroni przed szkodliwym promieniowaniem. Popełnienie błędu w ocenie tego zalecenia wynika prawdopodobnie z faktu, iż uczniowie nie zestawili informacji o piciu wody niegazowanej z ochroną przed UV.

Znacząca ilość błędnych odpowiedzi wskazuje na to, iż należy uświadamiać uczniom zasady profilaktyki chorób na każdym etapie edukacji. Czasem może się wydawać, że przekazywanie pewnych treści jest zbędne, gdyż  są one oczywiste. Jak się okazuje – to, co jest oczywiste dla nauczyciela, niekoniecznie musi być takie dla młodego człowieka.