Wiązka zadań
Obserwacja planety Wenus
Siatkówka składa się tzw. receptorów – światłoczułych końcówek nerwowych, które nazwane są pręcikami i czopkami. Pręciki znajdują się praktycznie w całej siatkówce, poza żółtą plamką, która znajduje się w centrum. Natomiast czopki skoncentrowane są właśnie w żółtej plamce i praktycznie nie występują w pozostałej części siatkówki. Pręciki i czopki nie występują w ślepej plamce – miejscu, w którym nerw wzrokowy wchodzi do oka.
Zadanie
Pewnej nocy Gosia postanowiła obserwować niebo. Ucieszyła się, gdyż oprócz planety Wenus zaobserwowała jakąś jasną gwiazdę.
Następnie Gosia zasłoniła dłonią jedno oko, aby widzieć lepiej drugim i zauważyła, że Wenus „zniknęła”, pomimo, że nadal widziała gwiazdę na niebie. Wybierz prawidłowe uzasadnienie opisujące to zjawisko.
| 1. Podkreśl prawidłową odpowiedź |
2. Podkreśl prawidłową odpowiedź |
||
| Obraz Wenus „zniknął”, gdyż powstał na | a) ślepej plamce, b) żółtej plamce, c) rogówce, |
a w miejscu tym nie ma | a) czopków. b) pręcików. c) czopków i pręcików. |
Poprawna odpowiedź
1.a, 2.c
Wymaganie ogólne
4 Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularno-naukowych).
Wymaganie szczegółowe
7.6. Fale elektromagnetyczne i optyka. Uczeń opisuje bieg promieni przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą (biegnących równolegle do osi optycznej) posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej
8.2. Wymagania przekrojowe. Uczeń wyodrębnia zjawisko z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia
Komentarz
Zadanie sprawdza w zasadzie wyłącznie umiejętność analizy tekstu. Jednak tekst nie jest prosty, a odpowiedzi na postawione pytania nie są w nim udzielone wprost. Trzeba je wydedukować na podstawie następującego rozumowania: skoro w plamce ślepej nie ma ani czopków, ani pręcików, miejsce to jest w ogóle niewrażliwe na bodźce świetlne. Powstający tam obraz Wenus nie zostanie w ogóle zarejestrowany. Ponieważ żadna informacja na jego temat nie dotrze do mózgu, osobie dokonującej obserwacji będzie się wydawać, że w ogóle nie widzi planety.
Być może dla części uczniów sama nazwa plamki stanowiła podpowiedź, ponieważ brak widoczności jakiegoś obiektu może mieć coś wspólnego z lokalną ślepotą, spowodowaną przez podany w tekście brak komórek światłoczułych.
Zadanie zostało przebadane na próbie 168 uczniów. Na pierwsze pytanie poprawnie odpowiedziało 54%, uczniów, wybierając plamkę ślepą. Poprawnej odpowiedzi na drugie pytanie udzieliło 59% uczniów, słusznie wiążąc zniknięcie obrazu z brakiem obu rodzajów komórek światłoczułych w miejscu jego powstania. Jednak poprawnej odpowiedzi na oba pytania udzieliło tylko 42% uczniów. Ponieważ prawdopodobieństwo losowego trafienia poprawnej odpowiedzi wynosi w przypadku tego zadania 9%, uzyskany wynik sugeruje, że znaczna część uczniów wybierających poprawną odpowiedź dokonywała wyboru świadomie.
Prezentowane zadanie może być dobrym uzupełnieniem lekcji poświęconej zasadzie działania soczewek, w tym budowie i funkcjonowaniu oka.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
