Pizystrat i August

Poprawna odpowiedź

D

Wymaganie ogólne

2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

5.1 Cywilizacja rzymska. Uczeń umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie.

Komentarz

Zadanie ma na celu zapoznanie uczniów z pierwszym materiałem i sprawdza, czy potrafią oni wyszukiwać informacje w tekstach źródłowych. Trzy pierwsze z proponowanych odpowiedzi wskazują Ci uczniowie, którzy rozwiązując zadania kierują się raczej swoimi wyobrażeniami o świecie (zarówno starożytnym jak i współczesnym), niż właściwą analizą tekstu. Poprawna odpowiedź jest niezbyt odległą parafrazą myśli wyrażonej w tekście, a zatem jej znalezienie nie powinno stanowić problemu dla ucznia.  

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

B

Wymaganie ogólne

2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

5.1 Cywilizacja rzymska. Uczeń umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie.

Komentarz

Drugie zadanie w wiązce pełni podobną funkcję, co pierwsze: tym razem uczeń ma zapoznać się z tekstem Tacyta i odkryć “prawdziwą” (według autora) motywację Augusta do prowadzonych przez niego działań. Propozycje A i D odwołują się wprost do motywacji deklarowanych przez Oktawiana, w które jednak autor tekstu nie wierzył. Natomiast odpowiedź C nawiązuje do wspomnianego w źródle skutku działań Augusta, który - w opinii Tacyta - był raczej przypadkowy. Wszystkie te odpowiedzi będą jednak wskazywane przez tych uczniów, którzy zamiast - zgodnie z poleceniem - skupić się na ustaleniu stanowiska autora źródła, będą poszukiwali odpowiedzi silnie związanych z przypadkowymi fragmentami tekstu.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

D

Wymaganie ogólne

2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

5.1 Cywilizacja rzymska. Uczeń umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie.

Komentarz

Trzecie zadanie zachęca uczniów do zestawienia ze sobą treści obu materiałów źródłowych i odpowiedzi na podstawowe pytanie: co łączy oba teksty? Wskazanie odpowiedzi A może wynikać z  dość bezrefleksyjnego połącznia przez ucznia Aten z ustrojem demokratycznym. W pierwszym tekście wyraźnie podano, że rządy Pizystrata nie miały z tym ustrojem nic wspólnego, również tekst Tacyta nie zbliża się nawet do tego zagadnienia. Druga odpowiedź sprawdza, czy uczeń faktycznie analizuje oba teksty i szuka ich wspólnej części, jako że tylko we fragmencie z dzieła Tacyta przedstawiono sposób, w jaki August uzyskał władzę. Odpowiedź C wskaże uczeń, który nie zapoznał się z żadnym ze źródeł. Przeprowadzone pilotaże wykazały, że dla uczniów najtrudniejsze było dokonanie wyboru między odpowiedzią poprawną (D) i propozycją B. Warto jednak zauważyć, że o ile w drugim tekście faktycznie przedstawiono działania podjęte przez Augusta w celu zdobycia władzy, to w pierwszym nie ma słowa o metodach, które doprowadziły Pizystrata do jego funkcji.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

B

Wymaganie ogólne

1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Zadanie czwarte w nieco ciekawszy niż zwykle sposób sprawdza, czy uczniowie potrafią przekładać daty roczne na wieki. Umiejętność ta - choć teoretycznie wymagana już w szkole podstawowej - sprawia wielu uczniom wyraźne problemy, co dobrze zdignozował jeden z pierwszych egzaminów gimnazjalnych. W tym zadaniu uczniowie zostali jednak poproszeni o wykazanie się tymi kompetencjami w celu rozwiązania określonego problemu - ustalenia, czy prezentowane portrety władców zostały sporządzone przez bezpośrednich świadków ich działań. Wszystkie potrzebne informacje zostały zamieszczone w tekstach, a zatem właściwa trudność polega wyłącznie na przeprowadzeniu opisanej wyżej operacji.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

tekst I - 3

tekst II - 5

Wymaganie ogólne

1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.

Wymaganie szczegółowe

4.2 Cywilizacja grecka. Uczeń umiejscawia w czasie i porównuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Sparcie i Atenach peryklejskich.
5.1 Cywilizacja rzymska. Uczeń umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie.

Komentarz

Ostatnie zadania wiązki sprawdza wyraźnie inny zakres umiejętności chronologicznych. Tym razem uczniów poproszono o wskazanie przedziałów czasu, w których powstały oba teksty. Wyraźnym wyzwaniem dla uczniów jest oś czasu, która zawiera zarówno wydarzenia z historii Grecji jak i Rzymu. Zadanie sprawdza, czy uczniowie potrafią się na takiej osi odnaleźć i przynajmniej orientacyjnie (na poziomie wieków, a nie dat rocznych) określić, kiedy doszło do kluczowych wydarzeń dla historii obu kręgów cywilizacyjnych. Dopiero odpowiedziawszy sobie na to pytanie, uczniowie powinni podjąć próbę osadzenia na tej osi dat powstania obu tekstów. Przeprowadzone pilotaże pokazywały, że część uczniów - jakby nie dostrzegając wcześniejszego zadania - błędnie zakładała, że ma usytuować na osi czasu opisane wydarzenia a nie czas powstawania źródeł.

Słowa kluczowe