Wiązka zadań
Niemcewicz o sejmie
Wiązka ta ukazała się w 2010 roku w informatorze gimnazjalnym.
Składa się ona z dwóch zadań, w których wykorzystano fragment utworu poetyckiego Juliana Ursyna Niemcewicza i cztery ryciny, przedstawiające różne sejmy. Uczeń mógł się wcześniej spotkać z tymi ilustracjami, bowiem wiele podręczników reprodukuje je. Inaczej jednak niż w podręcznikach, w omawianych zadaniach ryciny nie są jedynie dopełnieniem podręcznikowego opisu wydarzeń, ale stanowią źródło do szczegółowej analizy. Rozwiązanie poszczególnych zadań wymaga od ucznia połączenia informacji zaczerpniętych z różnych źródeł.
Na podstawie tekstu i lustracji wykonaj zadania.
Fragment Śpiewów historycznych Juliana Ursyna Niemcewicza.
Tam się otwarte pasmem ciągną pola,
Tam szlachta polska zebrana,
W ogromnej szopie starsze ojców plemię
Na dzielnych koniach powiaty i ziemie.
[w:] Julian Ursyn Niemcewicz, Śpiewy historyczne, Petersburg 1893, s. 414.
Ilustracja 1
Ilustracja 2
Ilustracja 3
Ilustracja 4
Ilustracja 1. [w:] Święto baroku. Sztuka w służbie prymasa Michała Radziejowskiego (1645–1705), Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2009, s. 85. Ilustracja 2. i 3. [w:] Narodziny stolicy. Warszawa w latach 1596–1668. Katalog wystawy. Zamek Królewski w Warszawie, Warszawa 1996, s. 273, 282. Ilustracja 4. [w:] Mieczysław Wallis, Canaletto. Malarz Warszawy, Warszawa 1983, karta 27.
Zadanie 1
Miejsce opisane przez Juliana Ursyna Niemcewicza zostało ukazane na ilustracjach
A. 1. i 2.
B. 2. i 3.
C. 3. i 4.
D. 1. i 4.
Poprawna odpowiedź
D
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
20.1 Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń wymienia instytucje ustrojowe demokracji szlacheckiej i charakteryzuje ich kompetencje.
20.3 Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń przedstawia zasady wolnej elekcji.
Komentarz
Ustalenie, które ilustracje przedstawiają scenę opisywaną w poemacie Niemcewicza, wymaga przede wszystkim zrozumienia cytowanego utworu, co nie musi być dla ucznia łatwe. W istocie uczeń powinien jednak wychwycić z tekstu najważniejsze elementy opisywanego wydarzenia: powinien dostrzec, że doszło do niego na otwartej przestrzeni i brały w nim udział dwie grupy osób, z których jedna znajdowała się w jakimś budynku, a druga powinna występować konno. Właśnie tych elementów (pól, szopy i koni) powinien szukać uczeń na ilustracjach. Jeżeli uczeń zapoznał się z tekstem i ilustracjami nie powinien mieć większych trudności z wykonaniem polecenia, zwłaszcza że dwie spośród przedstawionych scen wyraźnie rozgrywają się w zamkniętych pomieszczeniach.
Zadanie 2
Obrady polskiego sejmu w pełnym składzie (król, senat i izba poselska) zostały przedstawione na ilustracjach
A. 1. i 2.
B. 2. i 3.
C. 3. i 4.
D. 1. i 4.
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
20.1 Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń wymienia instytucje ustrojowe demokracji szlacheckiej i charakteryzuje ich kompetencje.
20.3 Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń przedstawia zasady wolnej elekcji.
Komentarz
Zadanie to można rozwiązać na dwa sposoby. Przede wszystkim uczeń powinien dostrzec, że na dwóch ilustracjach (2 i 3) wśród zgromadzonych osób wyraźnie przedstawiono władcę (postać zasiadająca na tronie pod baldachimem). Ponadto uczeń może zwrócić uwagę na różnicę między relatywnie małą grupą siedzących senatorów, a rzeszą stojących posłów. Z drugiej strony, kierując się swoją wiedzą, uczeń może również w dwóch pozostałych przedstawieniach rozpoznać sejmy elekcyjne, które z racji wyjątkowej liczby uczestników odbywały się na wolnym powietrzu. Uczeń, który niepoprawnie rozwiąże to zadanie może mieć problemy z odczytywaniem źródeł ikonograficznych. Zdiagnozowaniu kompetencji ucznia w tym zakresie sprzyja wytłumaczenie pojęcia „pełny skład sejmu”, co znacznie ogranicza zakres wiedzy koniecznej do poprawnego rozwiązania zadania.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
