Wiązka zadań
Merkantylizm
Wiązka ta ukazała się w 2010 roku w informatorze gimnazjalnym.
Znajomość podstawowych pojęć z historii gospodarczej można kształtować na kilka sposobów. Ciekawe wydaje się postawienie ucznia w roli badacza, który operując pewnym zasobem wiedzy ma za zadanie ocenić postawy autorów źródeł. W tej wiązce uczeń otrzymuje encyklopedyczną definicję terminu “merkantylizm” i fragmenty dwóch cudzoziemskich relacji pamiętnikarskich o Polsce XVII-wiecznej, w których autorzy dokonują oceny stosunków społeczno-gospodarczych w Polsce. Takie zestawienie pozwala w pełni sprawdzić, jak uczeń radzi sobie z czytaniem ze zrozumieniem. Zadanie bardzo dobrze nadaje się do wykorzystania na lekcji i wspólnej z uczniami lektury.
Przeczytaj fragment hasła z encyklopedii oraz relacje dwóch cudzoziemców o życiu gospodarczym XVII-wiecznej Rzeczypospolitej, a następnie rozwiąż zadanie.
MERKANTYLIZM – polityka ekonomiczna prowadzona przez państwo, również system poglądów ekonomicznych, odpowiadający tej polityce; zakładający, że źródłem bogactwa państwa jest rozwinięty eksport towarów, przewyższający import, w wyniku czego uzyskuje się dodatni bilans handlowy. Jednym z zadań państwa powinno być popieranie rozwoju rynku wewnętrznego i nakładanie ceł ochronnych.
Na podstawie: Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, t. 4.
RELACJA 1
W Polsce na tak wielkich przestrzeniach rozciągają się bagna, dzięki czemu jest tam dużo pastwisk. Polacy mogliby wytwarzać znaczną ilość środków żywnościowych. Byłoby to dla nich z wielką korzyścią, tym bardziej, że nie znam kraju, w którym by się jadało tak dużo mięsa, jak w Polsce i gdzie wskutek tego zabija się tyle zwierząt. Nie ma również kraju, w którym by używano tyle skóry, gdyż wszyscy noszą tu wysokie buty, prawie wszyscy mają karoce lub wozy kryte skórą [...]. Polacy, zamiast garbować i wyprawiać skóry wszystkich zwierząt, które biją, pozwalają zabierać je cudzoziemcom i wyprawiać za granicą, skąd przywozi się je z powrotem i sprzedaje Polakom za drogie pieniądze.
Gaspard de Tende, Relation historique de la Pologne..., Paryż 1687 [w:] Cudzoziemcy o Polsce. Relacje i opinie, opr. i wyd. Jan Gintel, t. I, Kraków 1971.
RELACJA 2
W całej Polsce i na Litwie jest bardzo dużo młynów, lecz bardzo mało foluszów* czy papierni, chociaż mogłyby one tam być ze względu na dużą ilość wartkich rzek. Zarówno w tej dziedzinie, jak i innych, Polacy zupełnie nie dbają o swój interes, zadowalając się płaceniem dużych sum za sukna i papier, podczas gdy z łatwością mogliby mieć jedno i drugie własnego wyrobu.
* folusz – pilśniarka, służy do spilśniania tkanin wełnianych, czyli wiązania włókien osnowy i wątku tkanin wełnianych w zwartą masę
Bernard Connor, The History of Poland..., Londyn 1698 [w:] Jan Antoni Wilder, Okiem cudzoziemca. Ze wspomnień cudzoziemców o dawnej Polsce, Warszawa 1959.
Zadanie
Co można powiedzieć o autorach tych relacji?
A. Obaj autorzy są zwolennikami merkantylizmu i krytykują życie gospodarcze Rzeczypospolitej.
B. Tylko autor relacji 1 jest zwolennikiem merkantylizmu i krytykuje życie gospodarcze Rzeczypospolitej.
C. Tylko autor relacji 2 jest zwolennikiem merkantylizmu i krytykuje życie gospodarcze Rzeczypospolitej.
D. Obaj autorzy, krytykując życie gospodarcze XVII-wiecznej Rzeczypospolitej, nie odwołują się do zasad merkantylizmu.
Poprawna odpowiedź
A
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
2.2 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną, wyjaśniającą i oceniającą.
Wymaganie szczegółowe
22.4 Formy państwa nowożytnego. Uczeń wyjaśnia, na czym polegała specyfika ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów na tle Europy.
Komentarz
Uczeń ma za zadanie przeczytać i zrozumieć podaną definicję, a następnie ocenić, czy zamieszczone relacje o gospodarce w Polsce są pisane przez zwolenników, czy przeciwników merkantylizmu. Poprawne wykonania zadania nie wymaga od ucznia żadnych wiadomości własnych. Kluczem do jego rozwiązania jest zrozumienie trzech tekstów źródłowych, przy czym czytając dwie relacje o stosunkach panujących w Polsce uczeń powinien zwrócić szczególną uwagę na warstwę oceniającą. Zadanie pozwala sprawdzić, czy uczniowie potrafią posłużyć się wiedzą w praktyce - podanie definicji sprawia, że cała trudność zadania polega na odpowiednim zrozumieniu cytowanych źródeł.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
