Szczepionka i surowica

Poprawna odpowiedź

1 – Szczepionka,

2 – Szczepionka,

3 – Surowica.

Wymaganie ogólne

4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

6.6.3. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ odpornościowy. Uczeń porównuje działanie surowicy i szczepionki; podaje przykłady szczepień obowiązkywch i nieobowiązkowych oraz ocenia ich znaczenie.

Komentarz

Zadanie odnosi się do wymienionej w podstawie programowej umiejętności porównywania działania szczepionki i surowicy. Porównanie dwóch obiektów czy procesów zakłada analizę ich właściwości i zestawienia podobieństw i różnic, w tym również zasad ich działania i wynikających z nich zastosowań. Surowica, która zawiera gotowe przeciwciała, może być jedynie stosowana jako środek leczniczy, już po dostaniu się do organizmu czynnika zawierającego antygeny rozpoznawane przez te przeciwciała. Czynnikiem tym mogą być drobnoustroje chorobotwórcze lub toksyny. Szczepionka jest natomiast środkiem zapobiegawczym, zawiera unieczynnione antygeny, które po dostaniu się do organizmu wyzwalają reakcję odpornościową w postaci wytwarzania specyficznych przeciwciał. W przypadkach 1 i 2 chodzi o uodpornienie wymienionych osób na choroby zagrażające im w przyszłości, należy zatem zastosować szczepionkę. W przypadku 3 natomiast jad żmii już znajduje się w organizmie, wobec czego konieczne jest podanie surowicy zawierającej przeciwciała skierowane przeciwko obecnym w jadzie antygenom.

Dla badanych uczniów zadanie okazało się łatwe, 85% wybrało poprawne odpowiedzi.

Zalecenie szczepionki przed wyjazdem do tropikalnych krajów wybrało 88%, a szczepionkę dla zdrowego noworodka – 98% badanych uczniów. Natomiast zastosowanie surowicy po ukąszeniu przez żmiję wskazało aż 94% badanych uczniów.

Zadanie nadaje się zarówno na lekcję, jak i na sprawdzian.

Słowa kluczowe