Wiązka zadań
Pomiar czasu biegu
Zadanie
W pewien listopadowy dzień Maciek i jego koledzy postanowili zmierzyć swój czas w biegu na 1 km. Dysponowali zegarkiem z sekundnikiem. Startowali jeden po drugim, a Maciek notował w tabeli czasy ich startu oraz przybycia do mety. Po biegu przedstawiały się one następująco:
| start | stop | czas biegu | |
| Stefan | 15.30:12 | 15.36:42 | 6 min 30 s |
| Mirek | 15.30:45 | 15.37:38 | 6 min 53 s |
| Jasiek | 15.31:13 | 15.37:43 | 6 min 30 s |
| Marcin | 15.31:59 | 15.37:43 | 5 min 44 s |
Po biegu wśród chłopców wybuchła kłótnia. Stefan, Mirek oraz Jasiek stwierdzili, że wyniki są nieprawidłowe, podczas gdy Marcin i Maciek byli przeciwnego zdania.
Zaznacz, które z przytoczonych przez nich stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda czy fałsz? | |
| 1. | Jasiek: „Pomiar był nieprawidłowy! Zmierzyć poprawnie czas biegu każdego z nas można tylko wówczas, gdy startujemy jednocześnie!” | `square` Prawda / `square` Fałsz |
| 2. | Maciek: „Pomiar był dobry! Liczy się tylko różnica czasów: na mecie i na starcie!” | `square` Prawda / `square` Fałsz |
| 3. | Stefan: „Nieprawda – nie był prawidłowy, bo twój zegarek nie jest ustawiony zgodnie z czasem zimowym, tylko z czasem letnim. A ten jest przesunięty o godzinę!" | `square` Prawda / `square` Fałsz |
| 4. | Marcin: „Właśnie dlatego pomiar był w porządku! Zawsze należy ustawiać czas względem czasu letniego!” | `square` Prawda / `square` Fałsz |
Poprawna odpowiedź
1. - Fałsz
2. - Prawda
3. - Fałsz
4. - Fałsz
Wymaganie ogólne
4 Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularno-naukowych).
Wymaganie szczegółowe
1.1. Ruch prostoliniowy i siły. Uczeń posługuje się pojęciem prędkości do opisu ruchu/ przelicza jednostki prędkości
8.6. Wymagania przekrojowe. Uczeń odczytuje dane z tabeli i zapisuje dane w formie tabeli
Komentarz
Zadania badało umiejętność analizy tekstu i tabeli oraz wyciągania wniosków z tej analizy. Przy rozwiązywaniu zadania należało zdecydować, czy zastrzeżenia chłopców dotyczące prawidłowości przeprowadzonych pomiarów czasu są uzasadnione.
Czterech chłopców pokonywała dystans 1 km, a Maciek mierzył czas ich biegu. Dokładnie mówiąc, zapisywał czas startu każdego z nich i czas dotarcia do mety. Następnie, odejmując odpowiednio czas startu od czasu przybycia na metę, otrzymywał czas biegu dla każdego z biegaczy. Po zakończeniu biegów rozgorzała dyskusja – chłopcy wyrażali swoje zastrzeżenia co do poprawności wykonanych w ten sposób pomiarów czasu. Co było przyczyną tych zastrzeżeń? Można przypuszczać, że wątpliwości wyniknęły z nietypowego przeprowadzenia zawodów. Zazwyczaj zwycięzca przybywa pierwszy na metę, a za nim, jeden po drugim, przybywają następni. I to kolejność stawiania się na mecie decyduje o zajmowanych miejscach w zawodach. Nawet nie musi się wyliczać dokładnego czasu biegaczy, wystarczy uchwycić kolejność na mecie. Jednak w tego typu biegach wszyscy biegacze zaczynają biegi jednocześnie. Tak nie jest w powyższym zadaniu. Tutaj chłopcy startują jeden po drugim w pewnych odstępach czasowych i kolejność ich dotarcia do mety nie decyduje bezpośrednio o kolejności miejsc zajmowanych w rywalizacji. W tym przypadku konieczne jest wyliczenie czasu biegu, czyli czasu jaki upłynął pomiędzy startem a metą indywidualnie dla każdego biegacza. Jest to więc różnica dwóch czasów z tabeli: czasu stopu (kolumna 3) i czasu startu (kolumna 2) dla każdego chłopca. Zatem prawdziwa jest wypowiedź Maćka.
Należy zaznaczyć, że nie jest istotne, jaki czas wskazuje zegarek: zimowy czy letni. Przy pomiarach względnych różnice w ustawieniach między czasem letnim i zimowym eliminują się.
Zadanie okazało się jednym z łatwiejszych w badaniu przeprowadzonym w pierwszych klasach liceum ogólnokształcącego. Badani w 82% wytypowali prawdziwe stwierdzenie o prawidłowości pomiarów przeprowadzonych przez Maćka. Również prawidłowo ocenili fałszywość pozostałych trzech stwierdzeń; udział poprawnych odpowiedzi wynosił od 70% do 89%. Całość zadania, poprawną ocenę wszystkich czterech stwierdzeń chłopców wykonało 49% badanych absolwentów gimnazjum.
Zadanie było nietypowe, ale nietrudne i tak również postrzegali je uczniowie, co widać po wynikach badania. Warto takie nietypowe zadania omawiać z uczniami, aby wyrywać ich ze schematów myślowych, aby uświadamiali sobie pewne fakty, które przyjmują za oczywiste (np. kolejność na mecie nie musi oznaczać kolejności miejsc w wyścigu). Niby łatwe zadanie, ale jednak zmusza trochę do myślenia, a przynajmniej do przeanalizowania konkretnej sytuacji, a nie tylko trzymania się kurczowo utartych schematów.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
