Wiązka zadań
Przykłady GMO
Zadanie
GMO to organizmy modyfikowane genetycznie, które uzyskuje się dzięki zabiegom inżynierii genetycznej.
Oceń, czy wymienione organizmy są przykładem GMO.
| Organizm | Czy jest GMO? |
| 1.Zwierzę karmione paszą zawierającą modyfikowaną genetycznie odmianę kukurydzy. | `square` T / `square` N |
| 2.Bakteria wytwarzająca ludzką insulinę wykorzystywaną w leczeniu cukrzycy. | `square` T / `square` N |
| 3.Dziecko, które zostało poczęte w wyniku zapłodnienia pozaustrojowego (techniką in vitro). | `square` T / `square` N |
| 4.Nowa odmiana truskawki uzyskana przez krzyżowanie wcześniej istniejących odmian. | `square` T / `square` N |
Poprawna odpowiedź
Nie, Tak, Nie, Nie
Wymaganie ogólne
2 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski, ocenia i wyraża opinie na temat omawianych zagadnień współczesnej biologii, zagadnień ekologicznych i środowiskowych.
Wymaganie szczegółowe
1.2 Biotechnologia i inżynieria genetyczna. Uczeń wyjaśnia, czym zajmuje się inżynieria genetyczna, oraz podaje przykłady jej zastosowania wyjaśnia, co to jest „organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO)” i „produkt GMO”
Komentarz
Zadanie sprawdza rozumienie pojęcia „organizm genetycznie zmodyfikowany” (GMO) na konkretnych, krótko opisanych przykładach.
Aby właściwie ocenić sytuację opisaną w punkcie 1, uczeń musi rozumieć, że modyfikacje genetyczne nie są przekazywane drogą pokarmową, zatem ani zwierzę gospodarskie, ani człowiek nie ryzykuje żadnych zmian w swoim genomie, zjadając jakikolwiek produkt GMO. Zwierzę opisane w przykładzie 1 nie jest zatem GMO.
Punkt 2 powinien być dla uczniów dość łatwy do oceny, ponieważ bakteria produkująca ludzką insulinę to klasyczny, podręcznikowy przykład organizmu zmodyfikowanego genetycznie (odpowiedź Tak). Jednak nawet uczeń, który nie zetknął się wcześniej z tym przykładem, powinien zwrócić uwagę na informację, że bakteria ta produkuje ludzką insulinę. Z tego zaś należy wywnioskować, że w jej genomie znajduje się ludzki (a zatem obcy) gen, co czyni ją GMO. Jest to zatem nie tylko organizm genetycznie zmodyfikowany, ale i organizm transgeniczny.
W punkcie 3 nie tylko nie ma mowy o wprowadzaniu genu pochodzącego z innego gatunku, ale nie dochodzi nawet do jakiejkolwiek manipulacji genetycznej. Opisany zabieg jest przykładem rozrodu wspomaganego, a ingerencja w proces zapłodnienia polega jedynie na ułatwieniu wprowadzenia materiału genetycznego plemnika do wnętrza komórki jajowej. Samo DNA jest natomiast identyczne, jak w sytuacji, gdyby do zapłodnienia doszło w sposób naturalny. Z całą pewnością zatem dziecka poczętego dzięki rozrodowi wspomaganemu nie można uznać za organizm zmodyfikowany genetycznie.
Nowa odmiana truskawki opisana w punkcie 4 jest pod względem genetycznym odmienna od form rodzicielskich (inaczej nie byłaby nową odmianą), jednak podczas jej tworzenia nie stosowano żadnych technik inżynierii genetycznej. Wykorzystano jedynie naturalne „tasowanie” genów występujące podczas mejozy i zapłodnienia, a zatem procesy nieustannie zachodzące w przyrodzie. Ingerencja człowieka ograniczała się w tym wypadku do kontrolowanego krzyżowania określonych osobników i wyboru potomstwa o pożądanych cechach. Organizm 4 nie jest zatem GMO.
Dzięki prostej konstrukcji, zadanie nadaje się do wykorzystania zarówno jako podsumowanie zajęć poświęconych organizmom genetycznie zmodyfikowanym, jak i podczas sprawdzianu obejmującego te zagadnienia.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
