Wiązka zadań
Zamość
Wiązka ta ukazała się w 2010 roku w informatorze gimnazjalnym.
Umiejętność analizy źródeł kartograficznych, w tym planów miast, należy do ważniejszych kompetencji kształconych na lekcjach historii. W zadaniach tworzących wiązkę wykorzystano plan Zamościa, miasta zbudowanego zgodnie z regułami XVI-wiecznej urbanistyki. Prawidłowe wykonanie zadań wymaga umiejętności analizy planu wraz z legendą oraz łączenia uzyskanych informacji z posiadanymi wiadomościami na temat osiągnięć kultury polskiej XVI w.
Na podstawie planu, legendy oraz wiedzy własnej zaznacz poprawne odpowiedzi.
Henryk Samsonowicz, Historia Polski do roku 1795, Warszawa 1973.
Zadanie 1
Przez Zamość przebiegał szlak handlowy
A. ze Lwowa do Lublina.
B. z Lublina do Warszawy.
C. z Warszawy do Krakowa.
D. ze Lwowa do Krakowa.
Poprawna odpowiedź
A
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
19.5 Polska i Litwa w czasach ostatnich Jagiellonów. Uczeń rozpoznaje reprezentatywne obiekty sztuki renesansowej na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu.
Komentarz
Rozwiązanie zadanie pierwszego wymaga od ucznia wnikliwej analizy planu miasta i jego legendy. Informacje na temat szlaku handlowego przechodzącego przez miasto nie zostały na planie podane wprost, jednak pewne wiadomości na temat jego położenia zachowały się w nazwach miejskich bram (Lwowska, Lubelska). Pochodzą one od nazw ośrodków miejskich, z którymi Zamość miał żywe kontakty handlowe i połączenia drożne. Wybór błędnych odpowiedzi świadczy o nieuważnej lekturze materiału źródłowego oraz problemach z wnioskowaniem.
Zadanie 2
Argumentem przemawiającym za tym, że Zamość powstał dopiero w XVI wieku, jest
A. rodzaj fortyfikacji.
B. obecność zamku w obrębie murów.
C. obecność ratusza.
D. kształt rynku głównego.
Poprawna odpowiedź
A
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
3.3 Tworzenie narracji historycznej. Uczeń przedstawia argumenty uzasadniające własne stanowisko.
Wymaganie szczegółowe
19.5 Polska i Litwa w czasach ostatnich Jagiellonów. Uczeń rozpoznaje reprezentatywne obiekty sztuki renesansowej na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu.
Komentarz
Zadanie to wymaga od ucznia połączenia wiedzy własnej na temat miast średniowiecznych i nowożytnych z analizą planu. Widoczny na planie rodzaj fortyfikacji, charakterystyczny dla czasów, w których dość powszechnie posługiwano się bronią palną i artylerią, uczeń powinien rozpoznawać jako typowy dla miasta renesansowego. Z drugiej strony pozostałe warianty odpowiedzi w żaden sposób nie przesądzają o późnych początkach miasta. Zarówno obecność ratusza jak i prostokątny kształt rynku głównego są typowymi cechami średniowiecznego miasta. Również występowanie zamku w obrębie murów miejskich jest raczej cechą miast z tej epoki. Wskazanie złej odpowiedzi może wynikać zarówno z braków w wiedzy na temat średniowiecznych i nowożytnych miast, jak i z problemów w odczytaniu planu.
Zadanie 3
W Zamościu żyli
A. katolicy, protestanci, wyznawcy islamu.
B. protestanci, wyznawcy islamu, wyznawcy judaizmu.
C. katolicy, wyznawcy islamu, wyznawcy prawosławia.
D. katolicy, wyznawcy judaizmu, wyznawcy prawosławia.
Poprawna odpowiedź
D
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
19.3 Polska i Litwa w czasach ostatnich Jagiellonów. Uczeń charakteryzuje stosunki wyznaniowe w państwie polsko-litewskim i wyjaśnia ich specyfikę na tle europejskim.
Komentarz
W zadaniu tym uczniowie na podstawie analizy planu Zamościa mają za zadanie wyciągnąć wnioski na temat dawnej struktury religijnej miasta. Kluczem do jego poprawnego rozwiązania jest ustalenie, jakie wyznania miały swoje świątynie w Zamościu. W legendzie wymieniono: cerkiew grecką, synagogę, kościół franciszkanów i klasztor kapucynów. Uczeń powinien wiązać cerkiew z prawosławiem, synagogę z judaizmem a zakony z katolicyzmem. Wybór niepoprawnej odpowiedzi może wynikać z nieuważnej analizy planu (niezauważenie zaznaczonych na planie świątyń) lub z nieumiejętności połączenia zaznaczonych na planie świątyń z konkretnymi wyznaniami i religiami.
Zadanie 4
Jan Zamoyski lokował Zamość za panowania Stefana Batorego. Działo się to
A. przed zawarciem unii w Lublinie.
B. przed uchwaleniem konfederacji warszawskiej.
C. po pierwszej wolnej elekcji.
D. po przeniesieniu dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy.
Poprawna odpowiedź
C
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
Wymaganie szczegółowe
20.2 Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń wyjaśnia okoliczności uchwalenia oraz główne założenia konfederacji warszawskiej i artykułów henrykowskich.
Komentarz
Zadanie to w niestandardowy sposób sprawdza kompetencje uczniów w zakresie chronologii. Uczeń nie musi wskazać daty czy wieku opisywanych wydarzeń, ale ma określić relacje zachodzące między wymienionymi zdarzeniami.
Wybór dobrej odpowiedzi opiera się na bardzo podstawowej wiedzy na temat dynastii panujących w Polsce i zasad obierania władców. Uczeń powinien pamiętać, że zawarcie unii lubelskiej musiało nastąpić za panowania Jagiellonów i na tej podstawie powinien odrzucić odpowiedź A. Konfederacja warszawska powinna się uczniowi kojarzyć z okresem przed pierwszą wolną elekcją, z kolei Batorego uczniowie powinni pamiętać, jako jednego z pierwszych królów elekcyjnych. Przeniesienie stolicy do Warszawy uczeń powinien łączyć z dynastią Wazów.
W badaniach przeprowadzonych przez IBE bardzo często okazuje się, że uczniowie znają daty wydarzeń bądź same fakty w oderwaniu od czasu i okoliczności, w jakich miały miejsce. W procesie dydaktycznym taki stan rzeczy bezpośrednio przekłada się na brak umiejętności poprawnej analizy związków przyczynowo-skutkowych. Uczniowie przy rozwiązywaniu tego typu zadań powinni kierować się myśleniem w kategoriach przyczyn i następstw.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
