Wiązka zadań
Czarne bydło i osły
Zadanie
Podczas swej długiej podróży do Ameryki Krzysztof Kolumb pozostawił na Santo Domingo kilka sztuk czarnego bydła, które zdziczały i mnożyły się w takim tempie, że 27 lat później spotykano na tym terenie nierzadko stada, liczące od 4 do 8 tysięcy osobników. (…) Podobnie osły już około 50 lat po introdukcji (wprowadzeniu do nowego dla nich środowiska) zdziczały i rozmnożyły się tak nadzwyczajnie w Quito (Ekwador), że hiszpański podróżnik Ulloa pisze o nich jako o szkodnikach.
Źródło: A. R. Wallace, W cieniu Darwina, WUW, 2008
Czy wzrost liczebności bydła i osłów, opisany przez A. R. Wallace’a, mógł być spowodowany:
| dużą ilością pokarmu roślinnego na opanowanych przez nie obszarach? | `square` TAK / `square` NIE |
| niewielką liczbą konkurujących z nimi miejscowych roślinożerców? | `square` TAK / `square` NIE |
| brakiem dużych drapieżników w środowisku, w którym się znalazły? | `square` TAK / `square` NIE |
Poprawna odpowiedź
TAK
TAK
TAK
Wymaganie ogólne
1.1 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy.
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
4.2. Ekologia. Uczeń wskazuje, na przykładzie dowolnie wybranego gatunku, zasoby, o które konkurują jego przedstawiciele między sobą i z innymi gatunkami, przedstawia skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej.
4.6. Ekologia. Uczeń wyjaśnia, jak zjadający i zjadani regulują wzajemnie swoją liczebność.
Komentarz
Zadanie sięga do autentycznego źródła informacji, jakim jest tekst Wallace’a, ewolucjonisty pozostającego w cieniu Karola Darwina. Tekst jest prosty i opowiada o możliwych, nieprzewidzianych przez człowieka konsekwencjach jego działań w środowisku przyrodniczym. Zadanie sprawdza, czy uczeń rozumie istotę antagonistycznych zależności międzygatunkowych, przede wszystkim ich rolę w ograniczaniu wzrostu liczebności populacji. Wymaga też od ucznia odniesienia wiedzy teoretycznej do opisu rzeczywistej sytuacji historycznej, zintegrowania tych informacji, ich analizy i na tej podstawie wnioskowania, które pozwala ostatecznie na poprawną ocenę przedstawionych możliwych związków przyczynowo-skutkowych.
Dość nietypowym, niestandardowym rozwiązaniem w tym zadaniu jest fakt, że wszystkie proponowane przyczyny mogły spowodować wzrost liczebności bydła i osłów – a więc wszystkie proponowane zakończenia zdania są poprawne. Uczniowie mogą być zaskoczeni taką sytuacją, bo w większości zadań testowych występują zarówno dystraktory, jak i poprawne warianty odpowiedzi – do wyboru lub oceny przez ucznia. Zadanie pokazuje zatem, że nie należy podchodzić do zadań testowych w sposób sztywny, stereotypowy. Warto je wykorzystać jako ćwiczenie w czasie lekcji z działu Ekologia, pokazując uczniom jego nietypowość.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
