Wiązka zadań
Bobrowski
W wiązce wykorzystano fragment pamiętników Tadeusza Bobrowskiego (1829 – 1894, polski pamiętnikarz i aktywista społeczny, wuj Józefa Konrada Korzeniowskiego) przedstawiający sytuację w Królestwie Polskim po ogłoszeniu amnestii w 1856 roku. Tekst odwołuje się bezpośrednio do najważniejszych wydarzeń z XIX-wiecznej historii Polski (powstania narodowe). Jednocześnie jest to źródło stosunkowo wymagające, a uczniom kłopoty może sprawić zarówno słownictwo jak i specyficzna składnia, którą posługuje się autor. Trudne dla ucznia może być również zrozumienie kolejności chronologicznej opisywanych wydarzeń. Zadanie to może być np. wstępem do dyskusji na temat postaw wobec zaborców i sytuacji politycznej przed wybuchem powstania styczniowego.
Na podstawie tekstu wykonaj zadania.
Około 1860 r. zaczęli wśród nas pojawiać się emigranci z r. 1831 i zesłańcy, ułaskawieni koronacyjnym manifestem cara Aleksandra II. Wracających z emigracji było daleko mniej niż tzw. „sybiraków”, bowiem ci pierwsi osiedliwszy się na obczyźnie i wsiąknąwszy w otoczenie, nie bardzo mogli ruszać się z rodzinami lub nie czuli potrzeby powrotu. Sybiracy przeciwnie, wracali prawie wszyscy.
Między tymi wracającymi do kraju niedobitkami poświęcenia patriotycznego wybitne zachodziły różnice. Gdy powracający z Zachodu przedstawiali prawie ogólnie obraz zwątpienia i rozbicia – skutku nieustannego politykowania w sprzecznych obozach – tudzież nieznajomości i zobojętnienia dla spraw krajowych, sybiracy przeciwnie, byli pełni jeszcze życia, wierni wyniesionym z kraju ideałom, gotowi i zdolni do pracy w kraju, z którym łączności wcale nie zatracili, a odznaczali się wielką jednością między sobą.
T. Bobrowski, Pamiętnik mojego życia, t. 2, Warszawa 1979, s. 375–376.
Zadanie 1.
Emigracja, o której mowa w tekście, była skutkiem
A. insurekcji kościuszkowskiej.
B. wojen napoleońskich.
C. powstania listopadowego.
D. powstania styczniowego.
Poprawna odpowiedź
C
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
Wymaganie szczegółowe
34.3 Społeczeństwo dawnej Rzeczypospolitej w okresie powstań narodowych. Uczeń rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa powstańczych ruchów narodowych.
Komentarz
Zadanie sprawdza, czy uczeń potrafi wyszukać w tekście pożądaną informację i odpowiednio ją wykorzystać. W źródle podano jednoznacznie, że emigracja była związana z rokiem 1831, co każdy uczeń powinien powiązać z powstaniem listopadowym. Dodatkowo podana w tekście data opisywanych wydarzeń (1860 r.) pozwala wyeliminować dwie błędne odpowiedzi: emigracja nie mogła być skutkiem powstania styczniowego, do którego wówczas jeszcze nie doszło (odpowiedź D), trudno sobie również wyobrazić liczny powrót powstańców kościuszkowskich po 66 latach (odpowiedź A). Warto jednak przypomnieć, że uczniowie powinni znać daty powstań narodowych, a zatem optymalnie byłoby, gdyby rozwiązywali to zadanie kierując się podaną w tekście datą końca wojny polsko-rosyjskiej (1831 r.).
Zadanie 2.
Autor tekstu zwraca uwagę na
A. konflikty wśród Polaków przed 1831 rokiem.
B. różne nastroje Polaków wracających do kraju.
C. trudne warunki życia zesłanych po 1830 roku na Sybir.
D. zapał patriotyczny powracających z Europy Zachodniej.
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
34.3 Społeczeństwo dawnej Rzeczypospolitej w okresie powstań narodowych. Uczeń rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa powstańczych ruchów narodowych.
Komentarz
Zadanie sprawdza umiejętność analizy tekstu źródłowego. Uczeń ma wskazać treści, o których pisze autor. Jest to podstawowa umiejetność, nie wymagająca syntezy treści źródła czy jego pogłębionej wielowarstwowej analizy.
Jeśli uczeń wybierze odpowiedź A - może oznaczać to, że nie zrozumiał kolejności opisywanych wydarzeń, a w szczególności błędnie określił ramy chronologiczne wydarzeń opisywanych w drugim akapicie. Wybranie odpowiedzi B może świadczyć o poważnych problemach z analizą źródeł, ponieważ w tekście wprost napisane jest, że ludzie powracający z Zachodu byli pełni zwątpienia, a nie zapału patriotycznego. Jeśli uczeń wybierze odpowiedź C - to albo posługuje się powszechnymi stereotypami wiążąc bezrefleksyjnie pobyt na Syberii z trudnymi warunkami, albo źle określił czas opisywanych w tekście wydarzeń.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
