Geografia

Wiązka zadań

Oświetlenie Ziemi

Drukuj

Sugerowane przeznaczenie Praca na lekcji

Zadanie

W czasie e-learningowej wymiany informacji uczniowie z Kościerzyny zestawili wyniki pomiarów  dotyczących kąta padania promieni słonecznych w dniu 22.12 w południe, wykonanych przez uczniów – partnerów wymiany naukowej z czterech miast.

Uporządkuj dane w tabeli, zaznaczając odpowiednie miejsca.

  Miasto / państwo Współrzędne geograficzne Kąt padania promieni słonecznych 22.12.
1. Antalya (Turcja)

`square` A. 33° 52' S, 151° 12' E

`square` B. 63° 23' N, 10° 21' E

`square` C. 36° 54' N, 30° 41' E

około 30°
2.

Sydney (Australia)

`square` A. 33° 52' S, 151° 12' E

`square` B. 63° 23' N, 10° 21' E

`square` C. 36° 54' N, 30° 41' E

`square` a. około 3°

`square` b. około 12°

`square` c. około 80°

3.

Trondheim (Norwegia)

`square` A. 33° 52' S, 151° 12' E

`square` B. 63° 23' N, 10° 21' E

`square` C. 36° 54' N, 30° 41' E

`square` a. około 3°

`square` b. około 12°

`square` c. około 80°

4.

Kościerzyna (Polska)

54° 07' N, 17° 59' E

`square` a. około 3°

`square` b. około 12°

`square` c. około 80°



Odpowiedź, podstawa programowa i omówienie zadania

Poprawna odpowiedź

1 – C, 2 – A.c, 3 – B.a, 4 – b

Wymaganie ogólne

3.1 Stosowanie wiedzy i umiejętności geograficznych w praktyce. Uczeń wykorzystuje wiedzę i umiejętności geograficzne w celu lepszego rozumienia współczesnego świata i swojego w nim miejsca.

Wymaganie szczegółowe

1.6. Mapa – umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Uczeń określa położenie geograficzne oraz matematyczno-geograficzne punktów i obszarów na mapie.
2.3. Kształt, ruchy Ziemi i ich następstwa. Uczeń podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi.

Komentarz

Zadanie uczy umiejętności określania położenia obiektów na mapie świata oraz dostrzegania zależności między szerokością geograficzną a kątem padania promieni słonecznych. Celowo nawiązano do możliwości, jakie daje e-learning, żeby przedstawiona sytuacja była realna dla uczniów.

Równie celowym założeniem jest podawanie przybliżonych wartości kąta padania promieni słonecznych, a nie – dokładnych wartości obliczonych za pomocą odpowiednich wzorów. W czasie rozwiązywania zadania, można dodatkowo naprowadzić uczniów na wyjaśnienie, skąd biorą się różnice w występowaniu pór roku na Ziemi, dlaczego latem jest cieplej, natomiast zimą – chłodniej, i w końcu – dlaczego na całej Ziemi nie może występować jedna pora roku.

Dla ułatwienia rozwiązania, w zadaniu uzupełniono dwa okna tabeli. Co ważne, uczeń nie musi znać położenia wymienionych w zadaniu miast, natomiast bez trudu powinien zlokalizować wymienione państwa (zgodnie z podstawą programową). Odczytywanie współrzędnych powinno sprowadzać się do wyobrażenia przybliżonego położenia wymienionych miejsc. Powinno się ono opierać na ustaleniu, że Norwegia leży na północ od Polski, Turcja – na południe od naszego kraju, a Australia – na półkuli południowej. Jeśli tylko uczeń potrafi odróżnić dane mówiące o długości geograficznej od szerokości geograficznej i ustalić wcześniej opisane położenie krajów, to wypełni bez problemów pierwszą kolumnę tabeli.

Jeśli pracujemy z uczniami, którzy mogą mieć kłopot z dużą ilością danych (na przykład z powodu dysleksji czy innych zaburzeń), można tę część tabeli uprościć, usuwając ze współrzędnych długości geograficzne.

Drugą kolumnę uczeń może wypełnić, znając cechy oświetlenia Ziemi w pierwszych dniach astronomicznych pór roku. Z tych wiadomości należy wyselekcjonować najważniejszą: datę przesilenia zimowego 22.12 oraz należy przypomnieć sobie, jak Słońce oświetla Ziemię, a w szczególności – na który równoleżnik promienie słoneczne padają prostopadle. Gdy uczniowie ustalą, że największy (90o) jest kąt padania promieni słonecznych na Zwrotniku Koziorożca przebiegającym przez Australię, bez trudu powinni przyporządkować najwyższą wartość do Sydney (około 800). Powinni również wiedzieć, że im dalej na północ, tym bardziej ten kąt będzie się zmniejszał – kolejno od około 300 w Turcji, gdzie zimą dzień jest dłuższy niż w Polsce, dalej przez Kościerzynę (około 120), aż po około 30 w okolicy norweskiego Trondheim.

Treści związane z ruchami planety nie są łatwe do wyobrażenia sobie przez uczniów, więc warto poprzedzić lub uzupełnić pracę nad rozwiązaniem zadania odpowiednim filmem lub pokazem oświetlenia Ziemi w dniu przesilenia zimowego.

Zadanie można ożywić na przykład pomysłami na spędzenie ferii świąteczno-noworocznych w różnych miejscach świata, w zależności od preferencji uczniów, gdyby nie mieli żadnych ograniczeń, zwłaszcza finansowych.  


Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl