Wiązka zadań
Mowa Ossolińskiego
W niniejszej wiązce zadania stworzone są wokół tekstu pochodzącego z pierwszej połowy XVII w. Czytanie tego typu źródeł jest często dla uczniów trudne. Główną przeszkodą jest zazwyczaj staropolski język. Rozwiązanie obu zadań wymaga nie tylko zrozumienia tekstu źródłowego, ale również posiadania odpowiednich wiadomości.
Przeczytaj tekst i rozwiąż zadania.
Mowa Jerzego Ossolińskiego do papieża Urbana VIII.
Wrodzona jest gorliwość w wierze narodowi polskiemu. Pomijam ich rozrzutną hojność w stawianiu gmachów kościelnych. Zmilczę też i o tym, że tam nabożeństwo najgorętsze. Wspaniałość tego narodu przejawia się w tym, że od tylu wieków trzymają straż przeciw dzikim i okrutnym nieprzyjaciołom imienia chrześcijańskiego. Półksiężyce ottomańskie, które tyle wojsk potężnych zniszczyły - Polacy gołymi piersiami zatrzymują. Tatarska zajadłość, że się dotychczas po całej Europie nie rozlała - jedna Rzeczpospolita powściąga. Moskali, z imienia tylko chrześcijan, ale rzeczą samą i obyczajami gorszych od reszty barbarzyńców - tylekroć zwyciężyliśmy, pognębili, a wreszcie najpiękniejszą część ich krajów w prowincję naszą zmienili.
Zadanie 1
Autor chce przekonać papieża, że
A. Rzeczpospolita jest państwem bez stosów.
B. w Rzeczypospolitej buduje się za dużo świątyń.
C. władcy Rzeczypospolitej są najbardziej religijni w całej Europie.
D. zachodnia Europa zawdzięcza Rzeczypospolitej swoje bezpieczeństwo.
Poprawna odpowiedź
D
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
20.5 Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń rozpoznaje charakterystyczne cechy kultury baroku, odwołując się do przykładów architektury i sztuki we własnym regionie.
Komentarz
Pierwsze zadanie ma na celu sprawdzenie, czy uczniowie potrafią zrozumieć ogólne przesłanie tekstu. Kluczem do wybrania prawidłowej odpowiedzi jest znalezienie informacji, że to Rzeczpospollita “powściąga” wrogie chrześcijaństwu państwa. Wybór odpowiedzi A może oznaczać, że uczeń zamiast kierować się analizą materiału wybiera tę możliwość, która zawiera termin dobrze znany mu z lekcji. W związku z tym, że hasło “Polska bez stosów” często występuje zarówno na lekcjach, jak również w publicystyce związanej z historią, uczniowi może się wydawać, że tak brzmi poprawna odpowiedź. Wybór odpowiedzi B i C wskazuje na problemy ze zrozumieniem tekstu. W wykorzystanym fragmencie źródła co prawda znajdują się np. nawiązania do budowy świątyń czy polskiej religijności, na pewno jednak nie stanowi to głównego przesłania tekstu. Obie kwestie nie są rownież wspomniane w kontekście, o jakim mowa w proponowanych odpowiedziach. Stąd ich wybór sugeruje, że uczniowie mają problemy z uogólnianiem informacji.
Zadanie 2
W tekście wspomina się o wyznawcach
A. judaizmu, luteranizmu, prawosławia.
B. prawosławia, katolicyzmu i islamu.
C. katolicyzmu, luteranizmu, islamu.
D. prawosławia, islamu, judaizmu.
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
21.1 Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVII w. Uczeń wyjaśnia główne przyczyny wojen Rzeczypospolitej ze Szwecją, Turcją i Rosją.
Komentarz
Zadanie to wymaga od ucznia rozpoznania w oparciu o posiadaną wiedzę wyznań, o których wspomina autor tekstu. Identyfikacja ta może dokonywać się na wiele sposobów. Na podstawie ogólnej wiedzy dotyczącej dziejów Rzeczpospolitej lub poprzez identyfikację adresata listu (papieża), “Narodowi polskiemu” powinien zostać przypisany katolicyzm. Z kolei pod określeniem “Moskale” uczeń powinien rozpoznać Rosję i przypiać jej wyznanie prawosławne. Natomiast identyfikacja islamu może dokonać się na dwa sposoby: poprzez przypisanie określenia “półksiężyce ottomańskie” tej religii lub poprzez rozpoznanie w Tatarach muzułmanów. Szczególnie niepokojący jest wybór odpowiedzi A. Uczniowie, którzy ją wybrali nie tylko błędnie dostrzegli wśród opisanych w tekście zbiorowości wyznawców protestantyzmu, ale też judaizmu. Wskazuje to, że mają prawdopodobnie spory problem z zagadnieniami związanymi z dziejami religii.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
