Fabryka Ołówków

Poprawna odpowiedź

A

Wymaganie ogólne

1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.

Wymaganie szczegółowe

36.1 Europa i świat na przełomie XIX i XX w. Uczeń przedstawia skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego, w tym dla środowiska naturalnego.

Komentarz

W pierwszym zadaniu wiązki uczeń proszony jest o wskazanie poprawnego ciągu chronologicznego. Do rozwiązania zadania konieczna jest uważna lektura tekstu, która pozwoli na odtworzenie czasowych relacji między zdarzeniami. W przypadku dwóch z nich daty podane są w tekście i uczeń musi je jedynie odnaleźć i przypisać im odpowiednie zdarzenia (powstanie fabryki oraz przeniesienie jej do Pruszkowa). Wybór odpowiedzi D świadczy prawodopodobnie o tym, że uczeń nie poradził sobie z tym prostym zadaniem. Do odrzucenia pozostałych dystraktorów kluczowe jest ustalenie czasowej relacji między bankructwem odlewni żelaza, a pozostałymi zdarzeniami. Źródło nie podaje bowiem wprost daty tego wydarzenia i należy ją wywnioskować z tekstu. Jeśli więc uczeń wskazał odpowiedź C, możemy zakładać, że nie zrozumiał tekstu na tyle, by zauważyć, że przeniesienie fabryki do Pruszkowa nastąpiło po bankructwie odlewni żelaza, co dość jednoznacznie sugeruje struktura tekstu. Z kolei wybór pomiędzy poprawną odpowiedzią A, a błędną B powinien opierać się na dostrzeżeniu użytego w tekście sformułowania “niewiele wcześniej”, które sugeruje, że do bankructwa odlewni doszło już po powstaniu fabryki ołówków. W przypadku wyboru odpowiedzi C możemy podejrzewać, że uczniowie nie tylko nie rozpoznali poprawnej kolejności zdarzeń, ale też nie zaobserwowali zachodzących między nimi zależności przyczynowo-skutkowych. Zadanie drugie będzie dobrą okazją do zweryfikowania tego podejrzenia.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

A

Wymaganie ogólne

2.3 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych.

Wymaganie szczegółowe

36.1 Europa i świat na przełomie XIX i XX w. Uczeń przedstawia skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego, w tym dla środowiska naturalnego.

Komentarz

Drugie zadanie omawianej wiązki skłania uczniów do zastanowienia się nad związkami przynowo-skutkowymi, które łączą wydarzenia opisane w tekście. Warto zwrócić uwagę, że zaproponowane pary wydarzeń zawsze zachowują kolejność chronologiczną. Zadanie to nie odnosi się w żadnym stopniu do sprawdzanych wcześniej umiejętności chronologicznych, a skupia się jedynie na rozpoznawaniu przyczyn i skutków. Wskazanie niepoprawnych odpowiedzi świadczy o problemach w dostrzeganiu tego typu zależności.  Dobre rozwiązanie powinno wynikać z  uważnej lektury tekstu.

Przeprowadzony pilotaż zadania potwierdził, że dostrzeganie zależności przyczynowych wciąż sprawia problemy wielu uczniom. W przypadku tego zadania świadczy o tym względnie równomierne wybieranie przez uczniów wszystkich odpowiedzi, przy jednoczesnym wysokim współczynniku korelacji między poprawną odpowiedzią udzieloną w tym zadaniu a dobrym wynikiem uzyskanym z rozwiązania całego testu.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

B

Wymaganie ogólne

1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.

Wymaganie szczegółowe

36.1 Europa i świat na przełomie XIX i XX w. Uczeń przedstawia skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego, w tym dla środowiska naturalnego.

Komentarz

Ostatnie zadanie jest typowym zadaniem sprawdzającym, czy uczeń potrafi osadzić w czasie i przestrzeni opisywane w tekście wydarzenia. Żeby poprawnie rozwiązać zadanie należy ustalić miejsce i czas powstania fabryki ołówków (Warszawa, 1889). Nie powinno to sprawić gimnazjalistom większych problemów. Na podstawie własnej wiedzy należy rozstrzygnąć, w którym zaborze znajdowała się wówczas Warszawa. Wybranie odpowiedzi niepoprawnej wskazuje na podstawowe braki w wiadomościach na temat losów ziem polskich podczas zaborów. Wskazanie odpowiedzi A wskazuje na brak orientacji w podstawowej chronologii dziejów Polski.

Słowa kluczowe