Wiązka zadań
Pasożyt czy nie?
Zadanie
Poniżej podano kilka informacji dotyczących trzech owadów.
Pluskwy domowe odżywiają się krwią ludzi, a do jej pobierania służą im specjalne aparaty gębowe. Mrówki faraona mogą zagrażać zdrowiu człowieka, ponieważ przenoszą bakterie chorobotwórcze. Karaluchy podczas żerowania pozostawiają swoje odchody, które mogą wywoływać u człowieka alergie.
Na podstawie tekstu określ, które z wymienionych owadów są pasożytami.
| Owady | Czy są pasożytami? | |
| 1. | Pluskwy domowe | `square` Tak / `square` Nie |
| 2. | Mrówki faraona | `square` Tak / `square` Nie |
| 3. | Karaluchy | `square` Tak / `square` Nie |
Poprawna odpowiedź
Tak,
Nie,
Nie.
Wymaganie ogólne
3.3 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń rozumie i interpretuje pojęcia biologiczne, zna podstawową terminologię biologiczną.
Wymaganie szczegółowe
4.5. Ekologia. Uczeń przedstawia, na przykładzie poznanych pasożytów, ich adaptacje do pasożytniczego trybu życia.
Komentarz
Zadanie sprawdza, w jakim stopniu uczeń rozumie definicję pasożytnictwa. Uczniowi przedstawione są trzy gatunki owadów, z których każdy w jakimś stopniu może szkodzić człowiekowi. Uczeń nie musi a priori mieć o nich żadnej wiedzy. Wystarczy, że zna i rozumie definicję pasożytnictwa oraz umie ją odnieść do podanych opisów.
O pasożytnictwie można mówić, gdy jeden z organizmów (pasożyt) odnosi korzyści, a drugi (żywiciel) ponosi szkodę. Uczniowie, których rozumienie pasożytnictwa ogranicza się do tego, że jeden z organizmów ponosi szkodę, nie rozwiążą zadania poprawnie. Spośród przedstawionych owadów jedynie pluskwa pasuje do definicji pasożyta – żywi się kosztem człowieka, a człowiek na tym traci. Mrówki faraona nie odnoszą natomiast żadnej korzyści z rozprzestrzeniania bakterii, podobnie jak karaluchy nic nie zyskują, wywołując u ludzi alergie.
Badanie wstępne, przeprowadzone na próbie 263 losowo wybranych uczniów klas III gimnazjum, wykazało że zadanie jest dość trudne. Jedynie 46% badanych prawidłowo oceniło wszystkie trzy przypadki. Najmniej problemów sprawiły uczniom pluskwy. Aż 83% badanych podało prawidłową odpowiedź. Klasyfikacja mrówek faraona i karaluchów była dla uczniów znacznie trudniejsza. Prawidłowej oceny dokonało, odpowiednio, 68% i 61% badanych uczniów.
Wyniki badania wstępnego świadczą z dużym prawdopodobieństwem, że badani nie są do końca świadomi, że pasożytem nie jest każdy organizm, który szkodzi innemu. Zadanie to obrazuje prawdopodobny sposób rozumowania niektórych uczniów i wskazuje konkretne niedociągnięcia w ich edukacji. Dzięki temu jest świetnym materiałem do pracy na lekcji poświęconej zależnościom międzygatunkowym. Stanowi także bardzo dobry materiał na sprawdzian, pozwalając zweryfikować zrozumienie zagadnienia pasożytnictwa.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
