Wiązka zadań
Wolność religijna w Konstytucji 3 maja
Prezentowane zadanie wykorzystuje jako materiał źródłowy krótki fragment Konstytucji 3 maja, a więc jednego z najważniejszych historycznie - i jednocześnie najpiękniejszych językowo - polskich aktów prawnych. Wybrany zapis dotyczy religii panującej w Rzeczypospolitej i w ciekawy sposób łączy zakaz odchodzenia od wyznania katolickiego z gwarancją wolności dla wyznawców wszelkich innych obrządków i religii. W zadaniu uczniowie zostali poproszeni o rozstrzygnięcie, czy przepis ten ograniczał prawa (w istocie raczej wolności) katolików czy protestatntów i wskazanie argumentu przemawiającego za wybraną odpowiedzią. Autorzy zadania sprawdzają zatem, czy uczniowie będą w stanie uwolnić się od swoich wyobrażeń na temat sytuacji katolików i wyznawców innych religii w Rzeczypospolitej i poprzez analizę tekstu poprawnie rozpoznać i nazwać określoną sytuację. Ostatecznie zadanie zmusza do przeczytania tekstu, podjęcia samodzielnej decyzji i pozbycia się wyuczonych schematów myślenia.
Na podstawie tekstu wykonaj zadanie.
Religią narodową panującą jest i będzie wiara święta rzymska katolicka ze wszystkimi jej prawami; przejście od wiary panującej do jakiegokolwiek wyznania jest zabronione pod karami apostazji. Że zaś taż sama wiara święta przykazuje nam kochać bliźnich naszych, przeto wszystkim ludziom jakiegokolwiek bądź wyznania pokój w wierze i opiekę rządową winniśmy. I dlatego wszelkich obrządków i religii wolność w krajach polskich podług ustaw krajowych warujemy.
Zadanie
Powyższy zapis ograniczał prawa
A. katolików,
B. protestantów,
ponieważ
a) nakazywał im opuszczenie Rzeczypospolitej.
b) zakazywał im wznoszenia świątyń.
c) zabraniał im zmieniania religii.
Poprawna odpowiedź
A c
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
2.3 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych.
Wymaganie szczegółowe
26.2 Rzeczpospolita w dobie stanisławowskiej. Uczeń sytuuje w czasie obrady Sejmu Wielkiego oraz uchwalenie Konstytucji 3 maja.
Komentarz
Wybranie odpowiedzi B (protestanci) w pierwszym członie zadania może oznaczać, że uczeń kierował się mocnym przesłaniem słów otwierających cytowany tekst, w których dobitnie podkreślono dominujący charakter religii katolickiej “ze wszystkimi prawami”. Uczeń może też pomyśleć, że skoro przejście do innej wiary niż katolicka jest zabronione, to oznacza, że właśnie te inne “wiary” (a więc np. protestancka) są ograniczone prawem. Rozumowanie takie jest jednak błędne i świadczy pośrednio o tym, że uczeń nie przeczytał całego materiału źródłowego i nie zrozumiał fragmentu o tolerancji religijnej w Rzeczypospolitej. Drugi człon daje możliwość wyboru odpowiedniego argumentu. Odpowiedzi a i b odwołują się do potocznej wiedzy i wyobrażeń na temat prześladowań religijnych w nowożytnej Europie, a jednocześnie nie znajdują żadnego potwierdzenia w materiale źródłowym. Ostatnia propozycja powinna natomiast skłonić uczniów do ponownego zapoznania się z tekstem i być może zrewidowania ewentualnego błędu w pierwszym członie zadania.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
