Historia

Wiązka zadań

Piorunochron

Drukuj

Sugerowane przeznaczenie Praca na lekcji

Opis wiązki zadań

W poniższej wiązce jako materiał źródłowy wykorzystano współczesny, lekki tekst popularnonaukowy przybliżający historię odkrycia i upowszechniania się piorunochronów. Wykorzystywanie takich materiałów na lekcjach pozwala połączyć kształcenie umiejętności stricte historycznych z rozwijaniem kompetencji potrzebnych w codziennym życiu. Zaproponowane zadania sprawdzają przede wszystkim, czy uczniowie potrafią osadzić opisywane wydarzenia w przestrzeni i rozumieją związki przyczynowo-skutkowe.

Na podstawie tekstu wykonaj zadania.

15 czerwca 1752 roku, Benjamin Franklin po wieloletnich badaniach nad elektrycznością atmosferyczną i stwierdzeniu elektrycznej natury pioruna zaprezentował światu pierwszy w historii piorunochron. Nowinka jednak rozpowszechniała się powoli - jeszcze 30 lat później liczba piorunochronów w Filadelfii wynosiła zaledwie 400. Początkowo nie wszyscy darzyli piorunochrony zaufaniem. Zasłużony badacz elektryczności ksiądz J.A. Nollet przedkładał tradycyjny sposób przeciwdziałania piorunom za pomocą bicia w dzwony kościelne - jego zdaniem piorunochrony "raczej mogą ściągać na nas pioruny, niż chronić nas przed nimi".

Na podstawie: http://www.rp.pl/artykul/891008.html

Zadanie 1

Piorunochrony zostały wynalezione na terytorium kolonii

A. Francji.

B. Holandii.

C. Wielkiej Brytanii.

D. Stanów Zjednoczonych.

Odpowiedź, podstawa programowa i omówienie zadania

Poprawna odpowiedź

C

Wymaganie ogólne

1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

31.3 Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania.

Komentarz

Pierwsze zadanie sprawdza, czy uczniowie rozumieją, w jakiej przestrzeni polityczno-geograficznej miały miejsce opisywane wydarzenia. Zadanie jest zasadniczo dość trudne i wymaga pewnej czujności i świadomości chronologicznej ucznia. Autorzy zadania pytają bowiem nie o nazwę państwa, w którym doszło do wynalezienia piorunochronu, ale o metropolię, która w 1752 roku zarządzała tymi ziemiami. W efekcie uczniowie, którzy mechanicznie powiążą Benjamina Franklina i Filadelfię ze Stanami Zjednoczonymi rozwiążą to zadanie błędnie. Udzielenie poprawnej odpowiedzi wymaga natomiast świadomości, że do opisywanych wydarzeń doszło jeszcze przed przed wojną o niepodległość, a więc w czasach, gdy ziemie te należały do Wielkiej Brytanii. Udzielenie odpowiedzi A lub B świadczy o tym, że uczeń nie posiada podstawowych wiadomości na temat historii Stanów Zjednoczonych.

Słowa kluczowe

tekst | XIX w.

Zadanie 2

Z czego wynikał powolny wzrost liczby piorunochronów?

A. Z licznych wypadków podczas używania piorunochronów.

B. Ze skuteczności wcześniej stosowanych metod.

C. Z niewielkiego przekonaniu o ich skuteczności.

D. Z braku zapotrzebowania na to urządzenie.

Odpowiedź, podstawa programowa i omówienie zadania

Poprawna odpowiedź

C

Wymaganie ogólne

2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

31.3 Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania.

Komentarz

Drugie zadanie sprawdza, czy uczniowie potrafią rozpoznać w tekście związki przyczynowo-skutkowe opisywanych wydarzeń. W cytowanym fragmencie autorzy wskazują, że wynalazek piorunochronu  upowszechniał się stosunkowo powoli - uczniowie muszą się zastanowić dlaczego. Proponowane odpowiedzi zostały skonstruowane w taki sposób, aby nie powielały dokładnie informacji zawartych w tekście. Uczeń powienien zauważyć, że w tekście nie wspomniano o wypadkach podczas stosowania piorunochronów, a jedynie o obawach, że mogłoby do nich dojść. Odrzucenie odpowiedzi B i D powinno się natomiast opierać na znajomości świata przyrody: zapotrzebowanie na piorunochrony zasadniczo istniało zawsze, a stosowane wcześniej metody miały charakter magiczny i generalnie nie mogły być skuteczne. Do wskazania odpowiedzi C powinna uczniów zachęcać informacja z tekstu o początkowo niskim zaufaniu do nowego urządzenia.

Słowa kluczowe

tekst | XIX w.

Zadanie 3

Wynalezienie piorunochronu doprowadziło do

A. rozpoczęcia badań nad elektrycznością.

B. ograniczenia produkcji dzwonów.

C. konfliktu między nauką a religią.

D. zmniejszenia liczby pożarów.

Odpowiedź, podstawa programowa i omówienie zadania

Poprawna odpowiedź

D

Wymaganie ogólne

2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

31.3 Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania.

Komentarz

Ostatnie zadanie z tej wiązki sprawdza również myślenie przyczynowo-skutkowe i ponownie wymaga od ucznia posłużenia się pozaźródłowymi wiadomościami na temat świata przyrody. Przeprowadzony pilotaż pokazał, że zadanie to nie jest dla uczniów aż tak łatwe, jak można by oczekiwać. Zaproponowane pytanie - choć dotyczy skutku wynalezienia piorunochronów - faktycznie sprawdza, czy uczeń wie, do czego urządzenia te służą. Odpowiedź A nie może być prawidłowa, ponieważ wynalezienie piorunochronu było zamknięciem pewnych badań nad elektrycznością (o czym nawet wspomina autor tekstu). Odpowiedź B jest co prawda całkowicie absurdalna, niemniej była stosunkowo chętnie wybierana przez uczniów, którzy najpewniej kierowali się faktem, że słowo dzwon pojawia się w tekście. Odpowiedź C powinni odrzucić ci uczniowie, którzy na przykład pamiętają o konfliktach między nauką a religią z czasów Kopernika czy Galileusza, a więc dostrzegają, że takie spory mają znacznie dłuższą metrykę.

Słowa kluczowe

tekst | XIX w.

Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl