Przepisy BHP

Poprawna odpowiedź

I. - Nie,

II. - Tak,

III. - Tak

Wymaganie ogólne

3.1 Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi;

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Omawiane zadanie odnosi się do III punktu celów ogólnych podstawy programowej dla gimnazjum: Uczeń bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi. Umiejętnością mierzoną w tym zadaniu jest wnioskowanie na podstawie posiadanych informacji. Praca w laboratorium chemicznym może być niebezpieczna zarówno ze względu na obecność odczynników chemicznych (łatwopalnych, trujących, drażniących dla dróg oddechowych etc.), jak i na sprzęt laboratoryjny, zatem każda osoba prowadząca jakieś eksperymenty, czy po prostu przebywająca w pracowni, dla własnego dobra musi przestrzegać pewnych zasad zebranych w instrukcji BHP. Zanim uczniowie zaczną prowadzić jakiekolwiek działania w pracowni chemicznej, muszą się zapoznać z tymi przepisami i ich przestrzegać.     

Aby poprawnie rozwiązać to zadanie, uczeń powinien wiedzieć, że:

• wszelkie eksperymenty może wykonywać tylko, będąc pod opieką nauczyciela prowadzącego zajęcia, czyli nauczyciela chemii, a nie dyrektora (jakkolwiek może się zdarzyć, że nauczyciel chemii jest jednocześnie dyrektorem szkoły) (punkt I. instrukcji);
• bałagan w pracowni, w tym rozlane odczynniki, niepodpisane odczynniki czy pozostawione po doświadczeniu produkty reakcji, może doprowadzić do wypadku (np. zatrucia czy pożaru), dlatego ważne jest, aby doświadczenia prowadzić w miejscach przystosowanych do tego celu, a po zakończeniu działań posprzątać swoje stanowisko pracy; uczniowie powinni być od samego początku uczeni odpowiedzialności za utrzymanie porządku, a więc w punkcie II. uczeń poprawnie wypełnił lukę w instrukcji;
• nawet jeśli uczniowie będą bardzo ostrożni, to i tak może się zdarzyć jakiś wypadek, dlatego każdy uczeń powinien wiedzieć, gdzie może znaleźć narzędzia niezbędne do udzielenia pierwszej pomocy czy ugaszenia pożaru i wiedzieć, jak się nimi posłużyć (punkt III. instrukcji).    

W badaniu pilotażowym przeprowadzonym na grupie 180 uczniów z klas III gimnazjów uzyskano następujące wyniki (pogrubioną czcionką zaznaczono odpowiedzi poprawne):

 W przypadku I fragmentu tekstu ponad 80% uczniów nie miało wątpliwości, że dyrektor szkoły zwykle nie asystuje przy doświadczeniach chemicznych, dlatego to nie jego polecenia decydują o przebiegu doświadczeń. Jeszcze lepiej uczniom poszło w przypadku II fragmentu – aż 94% uczniów odpowiedziało poprawnie. Uczniowie, którzy wybrali błędną odpowiedź, być może nigdy nie wykonywali sami doświadczeń, a jedynie obserwowali pokaz nauczyciela, dlatego nie wiedzieli, że muszą sami utrzymywać porządek na swoim miejscu pracy. Stosunkowo najsłabiej uczniowie odpowiadali w przypadku III fragmentu tekstu – co czwarty badany nie wiedział, że powinien znać miejsce, na które odłożono zestaw pierwszej pomocy czy gaśnicę. W sumie całe zadanie poprawnie rozwiązało 61,1% uczniów, co oznacza, że zadanie to nie było dla nich szczególnie trudne. Martwić jednak może, że odsetek ten nie był wyższy – dobra znajomość regulaminu pracowni chemicznej u uczniów powinna być priorytetem dla nauczycieli, którzy chcą bezpiecznie prowadzić zajęcia laboratoryjne.

Słowa kluczowe