DNA świni

Poprawna odpowiedź

1 – Prawda

2 – Fałsz

3 – Prawda

Wymaganie ogólne

1.2 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w wybranych organizmach i w środowisku.
3.3 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń rozumie i interpretuje pojęcia biologiczne, zna podstawową terminologię biologiczną.

Wymaganie szczegółowe

8.3. Genetyka. Uczeń przedstawia sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej (kolejność nukleotydów w DNA, kod genetyczny); wyjaśnia różnicę pomiędzy informacją genetyczną a kodem genetycznym.
8.4. Genetyka. Uczeń przedstawia zależność pomiędzy genem a cechą.

Komentarz

Zadanie bada rozumienie zjawiska dziedziczności, ale i umiejętność właściwej interpretacji podanych w tekście informacji. Poprawne rozwiązanie zadania wymaga także od ucznia znajomości podstawowych pojęć z dziedziny genetyki. Informacja genetyczna człowieka i świni, podobnie jak wszystkich organizmów, zapisana jest w DNA za pomocą tego samego kodu, czyli reguły, według której zapis nukleotydów w DNA jest tłumaczony na język białek. Uczeń musi zatem mieć świadomość różnicy w znaczeniu pojęć „informacja genetyczna” i „kod genetyczny”. Drugie stwierdzenie „DNA identyczne z ludzkim znajduje się w około 94% komórek ciała świni”, nawiązuje do padającego we wstępie stwierdzenia „DNA świni jest w około 94% zgodne z DNA człowieka”, niesie jednak zupełnie inną, fałszywą informację. Wysoka zgodność DNA świni z DNA człowieka dotyczy bowiem informacji genetycznej zawartej w genomie, a nie w poszczególnych komórkach. DNA w każdej komórce danego organizmu jest takie samo. Należy zatem uznać stwierdzenie za nieprawdziwe. Słuszne natomiast jest stwierdzenie trzecie. Odpowiedź wynika po części z treści informacji do zadania, a ponadto wysoka zgodność genetyczna skutkuje także istotnym podobieństwem w przeprowadzaniu czynności życiowych, czyli organizmy te funkcjonują podobnie.

Dla uczniów rozwiązujących zadania najtrudniejsze do oceny okazało się stwierdzenie 2 – zaledwie 28% badanych uczniów klas II LO uznało je za fałszywe. Można przypuszczać, że rozwiązującym zadanie uczniom zabrakło czujności w analizie tekstu i samego stwierdzenia, ponieważ aby poprawnie je ocenić, nie trzeba było sięgać do wiadomości zdobytych w szkole, a jedynie właściwie zinterpretować treść stwierdzenia. Najmniej błędów z kolei wystąpiło w ocenie stwierdzenia 3 (76% poprawnych odpowiedzi). Wyraźnie trudniejszy (43% prawidłowych zaznaczeń) okazał się punkt 1, w którym należało zweryfikować zasadność użycia określenia „kod genetyczny”. Dla poprawnego rozwiązania konieczne było rozumienie różnicy między pojęciami „kod genetyczny” i „informacja genetyczna”, mimo że niejednokrotnie w mediach pojęcia te traktowane są jako synonimy. Całe zadanie zostało rozwiązane przez zaledwie 17% badanych uczniów.

Słowa kluczowe