Wiązka zadań
Obóz nurkowy
Zadanie
Przed wyjazdem na obóz nurkowy nad Morze Czerwone Jacek dowiedział się, że będzie musiał nurkować z dodatkowym obciążeniem, ponieważ w Morzu Czerwonym nurkuje się trudniej niż w basenie – nurek musi włożyć więcej wysiłku, by zejść na żądaną głębokość. Wraz z kolegami zastanawiali się nad możliwymi przyczynami tego faktu.
Oceń poprawność poniższych wyjaśnień.
| Wyjaśnienie | Czy jest poprawne? | |
| 1. | Basen ma określoną, stosunkowo niewielką długość i szerokość, w związku z tym na Jacka działa mniejsza siła wyporu. | `square` Tak / `square` Nie |
| 2. | Dno morza jest piaszczyste lub kamieniste, w związku z tym występuje większa siła tarcia niż w wyłożonym kafelkami basenie. | `square` Tak / `square` Nie |
| 3. | W morzu na Jacka działa większa siła wyporu, gdyż woda w nim jest bardziej zasolona niż w basenie. | `square` Tak / `square` Nie |
Poprawna odpowiedź
1. Nie
2. Nie
3. Tak
Wymaganie ogólne
3 Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych.
Wymaganie szczegółowe
3.9. Właściwości materii. Uczeń wyjaśnia pływanie ciał na podstawie prawa Archimedesa.
8.3. Wymagania przekrojowe. Uczeń szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku i ocenia na tej podstawie wartości obliczanych wielkości fizycznych
Komentarz
Zadanie miało sprawdzić umiejętność odróżniania czynników istotnych i nieistotnych dla przebiegu danego zjawiska. Oczywiście potrzebne są do tego pewne podstawowe wiadomości z fizyki.
Uczeń do poprawnego rozwiązania zadania powinien wiedzieć, że:
- siła wyporu zmniejsza pozorny ciężar ciał zanurzonych w cieczy,
- siła wyporu w słonej wodzie jest większa niż w słodkiej, z uwagi na większą gęstość,
- siła wyporu nie zależy od wymiarów naczynia w jakim zanurzamy ciało,
- kształt i faktura dna nie mają wpływu na siłę wyporu.
Część tych wiadomości może mieć źródło w doświadczeniach życiowych (pływanie w jeziorze i w basenie, pływanie w słonych morzach), choć trudno uznać, że takie doświadczenie w oderwaniu od szkolnych wiadomości byłoby wystarczające. W życiu codziennym rzadko bowiem używa się pojęcia „siła wyporu”.
Zadanie w badaniu pilotażowym zostało w pełni poprawnie rozwiązane przez zaledwie 30% uczniów (badanie zostało przeprowadzone na próbie 602 uczniów). Miało stosunkowo wysoki wskaźnik różnicujący – uczniowie słabsi (osiągający niższe wyniki w całym teście pilotażowym) podawali poprawną odpowiedź zdecydowanie rzadziej niż uczniowie najlepsi.
Ocena drugiego i trzeciego wyjaśnienia nie sprawiła uczniom większych trudności. Prawidłowej odpowiedzi udzieliło – odpowiednio – 71% i 84% uczniów. Jednak ponad połowa uczniów nieprawidłowo oceniła pierwsze wyjaśnienie. Jest to tym bardziej zaskakujące, że teza, iż siła wyporu zależy od rozmiarów zbiornika wodnego kłóci się z tak zwanym zdrowym rozsądkiem. Można by przypuszczać, że uczniowie będą w stanie, korzystając jedynie z własnych doświadczeń, taką tezę odrzucić. Niestety, okazuje się, że dla ponad połowy badanych nie jest to wcale oczywiste.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
