Wiązka zadań
Biomasa
Zadanie
W ostatnich latach coraz większe znaczenie zyskują tzw. odnawialne źródła energii, których zasoby uzupełniają się stale w wyniku procesów zachodzących w przyrodzie. Chodzi tu przede wszystkim o energię słoneczną, wiatru i spadku wody, lecz także o energię zawartą w biomasie. Biomasa to przede wszystkim odpady pochodzenia organicznego, które po odpowiednim przetworzeniu wykorzystuje się w energetyce. Wytwarzanie prądu elektrycznego z wykorzystaniem energii wyzwolonej przy spalaniu uprawianych specjalnie w tym celu roślin staje się konkurencją dla energetyki opartej na paliwach kopalnych, takich jak węgiel i ropa naftowa. Można przyjąć, że uprawy roślin, o których mowa, są odnawiane i prowadzone w sposób ciągły.
Na podstawie informacji zawartych w tekście oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe.
| Stwierdzenie | Czy jest prawdziwe? | |
| 1. | Spalanie biomasy nie wiąże się z emisją CO2 do atmosfery. | `square` Tak / `square` Nie |
| 2. | Energia powstająca ze spalania biomasy może być przekształcona w inne rodzaje energii. | `square` Tak / `square` Nie |
| 3. | Zasoby biomasy mogą być utrzymywane na względnie stałym poziomie. | `square` Tak / `square` Nie |
| 4. | Spalanie biomasy dostarcza więcej energii niż potrzeba na jej wytworzenie. | `square` Tak / `square` Nie |
Poprawna odpowiedź
1 - Nie
2 - Tak
3 - Tak
4 - Nie
Wymaganie ogólne
4 Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularno-naukowych).
Wymaganie szczegółowe
2.5. Energia. Uczeń stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej
8.2. Wymagania przekrojowe. Uczeń wyodrębnia zjawisko z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia
Komentarz
Zadanie mierzy umiejętność analizy tekstu i było wykorzystane w badaniu, w którym wzięli udział uczniowie klas trzecich gimnazjum. Tekst dotyczy produkcji i wykorzystania biomasy jako odnawialnego źródła energii. Wprawdzie jak na zadanie z fizyki jest to nieco nietypowa tematyka, ale dzięki temu można założyć, że uczniowie nie znają z góry odpowiedzi i będą musieli przeczytać tekst ze zrozumieniem, zanim rozwiążą zadanie. Aby je rozwiązać, uczeń powinien ocenić stwierdzenia zestawione w tabeli i przy każdym z nich na podstawie tekstu zdecydować, czy jest prawdziwe.
Stwierdzenie pierwsze nie jest prawdziwe: każda substancja organiczna zawiera w swoim składzie węgiel, a w efekcie spalania takiej substancji powstaje CO2. Z tekstu w żaden sposób nie wynika, aby w przypadku wykorzystania biomasy jako paliwa proces spalania zachodził w nietypowy sposób, możemy zatem zakładać, że powstający CO2 zostanie wyemitowany do atmosfery. Tymczasem nieprawdziwość stwierdzenia pierwszego dla niektórych uczniów nie była oczywista – prawidłowej odpowiedzi udzieliło w badaniu 55,7% osób, co jest wartością niewiele wyższą niż prawdopodobieństwo udzielenia prawidłowej odpowiedzi w pojedynczym wierszu drogą losową.
Stwierdzenie drugie z kolei jest prawdziwe – w tekście znajdujemy wyraźną informację, że spalanie biomasy dostarcza energii, która może być wykorzystana w celu wytwarzania prądu elektrycznego. Aż 75,9% uczniów udzieliło w tym przypadku prawidłowej odpowiedzi. Dosyć podobnie wyglądała sytuacja w przypadku stwierdzenia trzeciego, którego prawdziwość również wynika bezpośrednio z tekstu: skoro uprawa roślin przeznaczanych na biomasę jest prowadzona w sposób ciągły, to zasoby biomasy mogą być utrzymywane na względnie stałym poziomie. Prawidłowo oceniło ten wiersz 70,9 % osób biorących udział w badaniu.
Najwięcej problemów uczniowie mieli ze stwierdzeniem czwartym, które jest fałszywe. W przypadku tego stwierdzenia wszelkie wątpliwości powinno rozwiać powołanie się na zasadę zachowania energii. Ponieważ nie można wytworzyć energii z niczego, nie jest możliwa sytuacja w której spalenie jakiegokolwiek paliwa dostarczyłoby więcej energii niż było potrzeba na jego wyprodukowanie. Najwyraźniej jednak niewielu uczniów poszło tym tropem, ponieważ rozwiązywalność tego wiersza wyniosła w badaniu 41,8%.
Całość zadania prawidłowo rozwiązało 17,7% badanych. Wydaje się, że uczniowie nie mieli większych problemów z oceną stwierdzeń w tych przypadkach, w których odpowiedź można było znaleźć bezpośrednio w tekście. Dużo bardziej problematyczne okazały się te stwierdzenia, przy których należało wykorzystać nie tylko informacje zawarte bezpośrednio w materiale źródłowym, ale również powołać się na elementarne prawa przyrody.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
