Sąsiedzi Polski

Poprawna odpowiedź

2
1
3
4

Wymaganie ogólne

1.2 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów i danych statystycznych i tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

Wymaganie szczegółowe

8.1. Sąsiedzi Polski – zróżnicowanie geograficzne, przemiany. Uczeń charakteryzuje i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko przyrodnicze krajów sąsiadujących z Polską.

Komentarz

Zadanie 22 z Informatora gimnazjalnego znajdującego się na stronach Centralnej Komisji Egzaminacyjnej sprawdza znajomość środowiska przyrodniczego oraz zróżnicowania gospodarczego i społecznego Polski w zestawieniu z jej sąsiadami.

W  nowej podstawie programowej z geografii określono wyraźnie, jakie informacje dotyczące Polski powinien posiadać uczeń kończący gimnazjum. Określono także w punkcie 8. wymagań szczegółowych zakres wiadomości i umiejętności dotyczący sąsiadów Polski. Wśród nich wyróżniono odrębnymi  punktami dwa najludniejsze kraje: Niemcy (8.2) i Ukrainę (8.3).

Do rozwiązania zadania 22 z informatora uczeń powinien pamiętać, które kraje europejskie mają najwięcej mieszkańców. Nawet jeśli nie uda mu się zapamiętać w odpowiedniej kolejności krajów liczących więcej mieszkańców od Polski, w zadaniu powinien bez większych problemów dopasować najmniejszą wartość do Słowacji.

Inną ważną informacją jest liczba ludności Polski. Jest to jedna z nielicznych wartości liczbowych w geografii, którą uczeń kończący gimnazjum powinien znać. W ten sposób uczeń jest w stanie ustalić nazwy dwóch krajów, a nie jest to oczywiście jedyny sposób dojścia do rozwiązania.

Cechą charakterystyczną krajów postkomunistycznych jest duży odsetek zatrudnionych w rolnictwie. Niewielkie zatrudnienie w rolnictwie może mieć dwie przyczyny: warunki naturalne niesprzyjające rolnictwu lub duża wydajność rolnictwa charakterystyczna dla krajów wysoko rozwiniętych.

W tabeli uczeń znajduje dwa kraje o niskim odsetku pracujących w rolnictwie. Połączenie tej informacji z największą liczbą ludności powinno być wystarczające do zidentyfikowania pierwszego kraju w tabeli – Niemiec.

Kolejnym krokiem może być zastanowienie się, jakie warunki sprzyjają rolnictwu. Polskę i Niemcy uczeń powinien kojarzyć jako kraje o podobnych warunkach naturalnych dla tej działalności, Ukrainę – z bardzo urodzajnymi glebami. W wyniku tej przykładowej eliminacji uczeń może wskazać Słowację jako kraj, gdzie mniejsza jest liczba zatrudnionych w rolnictwie, ponieważ jest to kraj górzysty, o niezbyt korzystnych  warunkach.

Żeby upewnić się, czy w tym wniosku nie ma pomyłki, uczeń powinien sprawdzić, czy w wybranym kraju występuje duży odsetek lasów w powierzchni kraju. W tabeli niski odsetek zatrudnionych w rolnictwie towarzyszy największej lesistości, więc Słowacja, jako najmniejszy, górzysty kraj zostaje zidentyfikowana. Zgodnie z tym tokiem rozumowania, Ukraina posiadająca najlepsze gleby, powinna mieć najmniejszy stopień zalesienia. Duży odsetek zatrudnionych w rolnictwie i liczba ludności większa od liczby ludności Polski potwierdza, że ostatnia w tabeli jest Ukraina.

Jest to jeden ze sposobów dochodzenia do rozwiązania. Uczniowie mogą dokonywać innych wyborów,  ale w zadaniu tym ważne jest także to, że nie ma konieczności dokonywania wyboru na podstawie jednej podanej liczby. Uczeń nie musi do rozwiązania znać danych statystycznych o Polsce i jej sąsiadach, lecz powinien kojarzyć dane z cechami charakterystycznymi państw. Dlatego jest to bardzo cenne zadanie w nauce różnych operacji myślowych.

Wzorując się na tym zadaniu można ułożyć zadanie trudniejsze wprowadzając konieczność wyboru spośród więcej niż 4 krajów. Wtedy każdy wiersz tabeli będzie wymagał analizowania danych liczbowych.

Słowa kluczowe