Wiązka zadań
Syrop na kaszel
Zadanie wraz z komentarzem pochodzi z publikacji:
Ostrowska B., Spalik K., red., 2010, Umiejętności złożone w nauczaniu historii i przedmiotów przyrodniczych. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofiii i Socjologii PAN.
Publikacja jest pokłosiem projektu badawczego finansowanego przez Centralną Komisję Egzaminacyjną oraz Europejski Fundusz Społeczny.
Lekarz polecił pani Hani przyjmować syrop sosnowy na kaszel. Pani Hania przeczytała na opakowaniu, że 100 g syropu zawiera:
- wyciąg sosnowy płynny – 6,6 g,
- wyciąg z kopru włoskiego – 1,0 g,
- substancję przeciwkaszlową – 0,05 g,
- substancje pomocnicze: wodę, etanol (5%) i sacharozę.
W butelce jest 125 g syropu, a pojedyncza dawka wynosi 20 g.
Stężenie alkoholu w promilach (P) we krwi kobiety można oszacować stosując zamieszczony poniżej wzór, w którym A oznacza masę wypitego czystego alkoholu w gramach, a W to masa ciała w kilogramach.
`P = A/(0,6 * W)`
Osoba, która ma we krwi więcej niż 0,2 promila alkoholu, nie może prowadzić pojazdów mechanicznych.
Zadanie 1
Ile gramów czystego etanolu znajduje się w butelce syropu?
`square` A. 0,75
`square` B. 5,0
`square` C. 15,0
`square` D. 6,25
Poprawna odpowiedź
D
Wymaganie ogólne
1.1 Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno – komunikacyjnych.
2.1 Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych;
2.2 Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń zna związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływ na środowisko naturalne;
2.3 Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń wykonuje proste obliczenia dotyczące praw chemicznych.
Wymaganie szczegółowe
5.6 Woda i roztwory wodne. Uczeń prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość/ oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności).
9.2 Pochodne węglowodorów. Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym. Uczeń bada właściwości etanolu/ opisuje właściwości i zastosowania metanolu i etanolu/ zapisuje równania reakcji spalania metanolu i etanolu/ opisuje negatywne skutki działania alkoholu etylowego na organizm ludzki.
Komentarz
W aptekach sprzedawanych jest wiele leków bez recepty oraz tak zwanych suplementów diety. Preparaty takie są coraz popularniejsze. Jednakże w ich skład mogą wchodzić substancje działające w większych ilościach niekorzystnie na organizm ludzki. Zadanie porusza temat spożywania produktów zawierających etanol i związane z tym konsekwencje. Przedstawiona w nim została sytuacja z życia codziennego. Zadanie postawione przed uczniem jest dwustopniowe. Wymagania są następujące: najpierw uczeń powinien obliczyć masę czystego etanolu w butelce syropu, a następnie obliczyć i zdecydować, czy po jednej porcji syropu pani Hania będzie mogła prowadzić samochód. Drugie polecenie jest spójne z pierwszym. Odpowiedź na pytanie drugie uznajemy za poprawną tylko wówczas, gdy uczeń wybierze poprawnie odpowiedź na pytanie pierwsze – elementem obu jest wyznaczenie ilości etanolu w określonej ilości lekarstwa. Warto zauważyć, że obliczenia matematyczne są jedynie etapem, a nie celem całego zadania. Zadanie ma pokazać, że pewne umiejętności kształtowane na lekcjach chemii, na przykład tak podstawowe, jak obliczanie masy substancji w roztworze, mają także zastosowanie praktyczne.
Zadanie 2
Czy pani Hania, która waży 50 kg, może prowadzić samochód po przyjęciu jednorazowej dawki leku?
`square` I. Może, ponieważ stężenie alkoholu w jej krwi wynosi mniej niż 0,05 promila.
`square` II. Może, ponieważ stężenie alkoholu w jej krwi wynosi poniżej 0,2 promila, chociaż przekroczyło 0,05 promila.
`square` III. Nie może, ponieważ stężenie alkoholu w jej krwi wynosi więcej niż 0,2 promila, chociaż nie przekroczyło 0,5 promila.
`square` IV. Nie może, ponieważ stężenie alkoholu w jej krwi wynosi więcej niż 0,5 promila.
Poprawna odpowiedź
I
Wymaganie ogólne
1.1 Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno – komunikacyjnych.
2.1 Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych;
2.2 Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń zna związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływ na środowisko naturalne;
2.3 Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń wykonuje proste obliczenia dotyczące praw chemicznych.
Wymaganie szczegółowe
5.6 Woda i roztwory wodne. Uczeń prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość/ oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności).
9.2 Pochodne węglowodorów. Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym. Uczeń bada właściwości etanolu/ opisuje właściwości i zastosowania metanolu i etanolu/ zapisuje równania reakcji spalania metanolu i etanolu/ opisuje negatywne skutki działania alkoholu etylowego na organizm ludzki.
Komentarz
W aptekach sprzedawanych jest wiele leków bez recepty oraz tak zwanych suplementów diety. Preparaty takie są coraz popularniejsze. Jednakże w ich skład mogą wchodzić substancje działające w większych ilościach niekorzystnie na organizm ludzki. Zadanie porusza temat spożywania produktów zawierających etanol i związane z tym konsekwencje. Przedstawiona w nim została sytuacja z życia codziennego. Zadanie postawione przed uczniem jest dwustopniowe. Wymagania są następujące: najpierw uczeń powinien obliczyć masę czystego etanolu w butelce syropu, a następnie obliczyć i zdecydować, czy po jednej porcji syropu pani Hania będzie mogła prowadzić samochód. Drugie polecenie jest spójne z pierwszym. Odpowiedź na pytanie drugie uznajemy za poprawną tylko wówczas, gdy uczeń wybierze poprawnie odpowiedź na pytanie pierwsze – elementem obu jest wyznaczenie ilości etanolu w określonej ilości lekarstwa. Warto zauważyć, że obliczenia matematyczne są jedynie etapem, a nie celem całego zadania. Zadanie ma pokazać, że pewne umiejętności kształtowane na lekcjach chemii, np. tak podstawowe, jak obliczanie masy substancji w roztworze, mają także zastosowanie praktyczne.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
