Wiązka zadań
Praca organiczna
Materiał źródłowy wykorzystany w tym zadaniu to krótki fragment dzieła Aleksandra Świętochowskiego, jednego z prekursorów polskiego pozytywizmu, przedstawiający główne założenia tej postawy. Wiązka składa się z dwóch zadań, które mają na celu sprawdzenie, czy uczeń zrozumiał i odpowiednio zinterpretował przesłanie tekstu. W zadaniu nie podano, kto jest autorem źródła, by nie sugerować odpowiedzi tym uczniom, którzy wiedzą o związkach Świętochowskiego z pozytywizmem i nakłonić ich do faktycznego przeczytania tekstu.
Na podstawie tekstu wykonaj zadania.
Marzenia o odzyskaniu samoistności zewnętrznej ustąpić dziś winny staraniom o samodzielność wewnętrzną. Samodzielność ta zaś może być tylko wynikiem wzmocnienia sił umysłowych i materialnych, wszechstronnego rozwoju narodowego, skojarzonego z postępem ogólnym, oraz demokratyzacji społeczeństwa, powołującej do działania w nim pierwiastki nierozbudzone i niedojrzałe.
Na podstawie: http://www.swietochowski.domenapubliczna.info/strona-151-151.html
Zadanie 1
Kogo autor określa jako “pierwiastki nierozbudzone i niedojrzałe”?
A. szlachtę
B. chłopów
C. inteligencję
D. przedstawicieli emigracji
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
35.3 Życie pod zaborami. Uczeń porównuje warunki życia społeczeństwa w trzech zaborach w II połowie XIX w., uwzględniając możliwości prowadzenia działalności społecznej i rozwoju narodowego.
35.4 Życie pod zaborami. Uczeń przedstawia główne nurty życia politycznego pod zaborami w końcu XIX w.
Komentarz
Aby prawidłowo wykonać to zadanie należy przede wszystkim przeanalizować zdanie, z którego pochodzi cytat. We fragmencie tym jest mowa o postępie ogólnym i demokratyzacji - te dwa określenia powinny skłonić uczniów do myślenia o tej warstwie społecznej, która praw politycznych jeszcze nie miała i dlatego - nierzadko krzywdząco - posądzana była o brak zainteresowania polityką. Uczniowie, którzy wskażą odpowiedź A prawdopodobnie nie rozumieją tekstu i kierują się intuicją bądź przyzwyczajeniem, jako że szlachta jest najczęściej obecną na lekcjach historii grupą społeczną. Wybranie przez uczniów odpowiedzi C lub D sugeruje natomiast brak podstawowych wiadomości dotyczących sytuacji społecznej na ziemiach polskich w czasie zaborów.
Zadanie 2
Jaki program prezentuje ten tekst?
A. narodowo-wyzwoleńczy
B. pozytywistyczny
C. komunistyczny
D. lojalistyczny
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
35.2 Życie pod zaborami. Uczeń charakteryzuje i ocenia zróżnicowane postawy społeczeństwa wobec zaborców.
35.4 Życie pod zaborami. Uczeń przedstawia główne nurty życia politycznego pod zaborami w końcu XIX w.
Komentarz
Przesłanie tekstu wprost nawiązuje do haseł pozytywistycznych. Jest w nim mowa o projekcie dotyczącym ogółu społeczeństwa, który ma na celu wszechstronne “wzmocnienie sił umysłowych i materialnych”. Wskazanie niepoprawnych odpowiedzi świadczy więc o tym, że uczeń nie rozpoznaje w tekście tego przesłania. Omawianie tego zadania na pewno warto połączyć z powtórzeniem kluczowych informacji na temat wszystkich wymienionych w odpowiedziach postaw i programów.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
