Wypas kulturowy

Poprawna odpowiedź

1. - Prawda

2. - Fałsz

3.-  Fałsz

Wymaganie ogólne

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Zadanie bada umiejętność interpretacji informacji zawartych we wstępie oraz właściwego wyciągania wniosków dotyczących zależności przyczynowo-skutkowych. Jednocześnie sprawdzana jest znajomość zagadnień związanych z ochroną różnorodności biologicznej, tym ciekawiej, że uczeń ma do dyspozycji tekst opisujący działania, które miały miejsce w rzeczywistości, i jego zadaniem jest ocenić ich znaczenie. Już w pierwszych dwóch zdaniach tekstu wprowadzającego czytamy, że zakaz wypasania owiec miał negatywne znaczenie dla środowiska przyrodniczego. Dalej czytamy, że w wyniku tego niektóre gatunki roślin zaczęły zmniejszać swoją liczebność. Należy zatem powiązać fakt, że nieużytkowane polany zaczęły zarastać wskutek udostępnienia niewypasanego terenu gatunkom ekspansywnych roślin. Rośliny te, niezjadane przez owce, wypierają rodzime storczyki, szarfany i inne gatunki łąkowe. Dlatego wypas owiec w Tatrzańskim Parku Narodowym zapobiega zmniejszaniu się różnorodności biologicznej na polanach i halach tatrzańskich (stwierdzenie 1). Wypas, o którym mowa w tekście, polega na stosowaniu zabiegów zmierzających do przywrócenia pożądanego stanu liczebności konkretnych gatunków zamieszkujących dany ekosystem. Co za tym idzie, jest to przykład ochrony czynnej, a nie biernej, dlatego w przypadku stwierdzenia drugiego należy zaznaczyć „fałsz”. Ocena natomiast trzeciego stwierdzenia wymaga znajomości pojęcia „restytucja” oraz czujności w czytaniu zarówno wstępu, jak i samego stwierdzenia. Restytucja ma na celu odbudowę określonego gatunku, którego populacja została wyniszczona na skutek zmian środowiska lub działalności człowieka. W tekście natomiast znajdujemy jedynie informację o tym, że zarówno storczyk, jak i szafran spiski zaczęły zmniejszać swoją liczebność. Celem wypasania owiec jest więc jedynie spowolnienie sukcesji, która miała miejsce na polanach i halach tatrzańskich. Ponadto sam wypas owiec jako taki nie jest przykładem restytucji gatunku.

Zadanie okazało się dla uczniów dosyć trudne. Poprawnej oceny wszystkich stwierdzeń dokonało tylko 20% badanych uczniów klas I LO. Najłatwiejsze do oceny okazało się stwierdzenie pierwsze (81% poprawnych odpowiedzi). 42% badanych uczniów popełniło błąd w ocenie stwierdzenia trzeciego, w którym nie można wykluczyć braku rozumienia przez uczniów pojęcia „restytucja” bądź błędnej interpretacji tekstu. Niepokojący natomiast jest fakt, że 50% badanych uczniów popełniło błąd wskazując, że kulturowy wypas owiec jest elementem ochrony biernej (stwierdzenie 2). Nie można więc mieć wątpliwości, że uczniowie nie do końca rozumieją różnicę między ochroną czynną i bierną.

Ponieważ zadanie jest wzbogacone o tekst źródłowy, może stanowić cenny materiał do pracy na lekcji, podczas której uczniowie mogą w grupach analizować poszczególne stwierdzenia, szukając jednocześnie argumentów na poparcie swojego stanowiska. Można także zachęcić uczniów, aby podali bądź wyszukali w Internecie przykłady udanej restytucji, a także wskazali inne przykłady ochrony czynnej i biernej.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

C

Wymaganie ogólne

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Zadanie bada umiejętność właściwej interpretacji tekstu stanowiącego obudowę zadania oraz wyciągania na jego podstawie wniosków. Kulturowy wypas owiec na halach i pastwiskach Tatrzańskiego Parku Narodowego przywrócono, aby zahamować ekspansję roślin z innych ekosystemów. Nienawożenie i nieużytkowanie polan spowodowało zmniejszanie się liczebności niektórych gatunków roślin łąkowych, czyli zmiany w ekosystemie. Wnioskować więc należy, że funkcjonowanie ekosystemu polany jest zależne od działalności człowieka. Tym samym poprawną odpowiedzią jest odpowiedź C. Wskazanie tej odpowiedzi jako poprawnej wynika ponadto z faktu, że w poleceniu podano, że chodzi o bezpośredni cel, a nie cel w ogóle, prowadzenia wypasu owiec w Tatrzańskim Parku Narodowym. Informacje podane w dystraktorach A i B nie są również bez znaczenia dla miejscowej ludności, przy czym zapewnienie miejsc pracy, jak i zwiększenie atrakcyjności tych terenów to jedynie cele pośrednie i nie stanowią głównego założenia w procesie przywracania wypasu owiec na polanach tatrzańskich. Z kolei opisane w tekście stanowiącym informację dla ucznia działania podjęte w TPN związane z wypasem owiec nie dotyczyły w żaden sposób regulowania liczebności roślin nadających się na paszę dla zwierząt.

Rozwiązanie zadania nie przysporzyło grupie badanych uczniów większych trudności. Istotna większość z nich (88%) zaznaczyła odpowiedź poprawną, co sugeruje, że uczniowie ci uważnie i ze zrozumieniem przeczytali tekst do zadania i dokonali właściwej selekcji informacji, a to w obecnej rzeczywistości bardzo ważna i przydatna umiejętność.

Słowa kluczowe