Wiązka zadań
Jaka to synapsa?
Zadanie przeznaczone jest do szkoły ponadgimnazjalnej na poziom rozszerzony.
Zadanie
Komórki nerwowe w organizmie człowieka komunikują się między sobą i z innymi komórkami za pomocą synaps. Poniżej przedstawiono schemat jednego z rodzajów synaps:
Źródło: rysunek własny
Uzupełnij zdanie
(1) Na rysunku przedstawiono schemat synapsy:
`square` A. elektrycznej,
`square` B. chemicznej,
(2) ponieważ:
`square` A. czynnikiem powodującym przekazanie sygnału pomiędzy komórkami jest impuls elektryczny.
`square` B. w przekazywaniu informacji biorą udział neuroprzekaźniki.
`square` C. impuls elektryczny w dendrycie jest wzbudzany przez impuls elektryczny w aksonie wzbudza.
Poprawna odpowiedź
1 – B,
2 – B
Wymaganie ogólne
105.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń objaśnia i komentuje informacje.
Wymaganie szczegółowe
102.8 (Rozszerzenie) Budowa i funkcjonowanie komórki. Uczeń wykazuje znaczenie połączeń międzykomórkowych u organizmów wielkomórkowych.
Komentarz
Zadanie pozwala na sprawdzenie, czy uczeń zna i rozumie różnicę między synapsą elektryczną a chemiczną. Do rozwiązania zadania przydaje się także podstawowa się umiejętność interpretacji schematów.
Aby udzielić prawidłowej odpowiedzi, uczeń musi jedynie zauważyć na schemacie neuroprzekaźniki oraz wiedzieć, że występują one wyłącznie w synapsach chemicznych. Nie powinien mieć wówczas wątpliwości, że w części 1 należy wybrać odpowiedź B. Jeśli uczeń zaznaczy odpowiedź A, oznacza to, że nie posiada wystarczającej wiedzy i „strzela”, najprawdopodobniej bez zapoznania się ze schematem.
Podaną w części 1 odpowiedź należy uzasadnić, wybierając właściwe wyjaśnienie w części 2. Na uwagę zasługuje fakt, że wszystkie stwierdzenia w tej części są prawdziwe, ale tylko jedno stanowi poprawne uzasadnienie. Prawidłową odpowiedzią w części 2 jest oczywiście uzasadnienie B. Rzecz jasna to właśnie obecność neuroprzekaźnika, czyli określonego związku chemicznego, bez względu na inne właściwości, pozwala określić synapsę jako synapsę chemiczną.
W obu rodzajach synaps to impuls elektryczny powoduje, że zachodzi przekazanie sygnału. W synapsach elektrycznych dzieje się to bezpośrednio, a w chemicznych za pomocą neuroprzekaźnika. Oznacza to, że uzasadnienie A nie jest wyróżnikiem synaps chemicznych.
Stwierdzenie C także jest w zasadzie poprawne, choć nie stanowi właściwego uzasadnienia. Impuls elektryczny w aksonie powoduje powstanie impulsu elektrycznego w dendrycie. W przypadku synapsy elektrycznej jest to wzbudzenie bezpośrednie, a przypadku chemicznej następuje za pośrednictwem neuroprzekaźnika. Ponownie zatem uzasadnienie to nie podaje wystarczającego wyróżnika.
Zadanie ma prostą strukturę i sprawdza dość elementarną wiedzę. Z tego powodu najbardziej nadaje się na sprawdzian.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
