Biologia

Wiązka zadań

Robaki w uszach

Drukuj

Sugerowane przeznaczenie Praca na lekcji

Zadanie

Earworm, czyli „robak w uszach”, to przypadłość polegająca na obsesyjnym powtarzaniu w głowie fragmentu piosenki lub innej muzyki. Badania wykazały, że dolegliwości tej doświadcza 98% ludzi, choć nie u wszystkich występuje ona w podobnym nasileniu. Z równą częstością dotyka mężczyzn jak i kobiety, ale u kobiet trwa zwykle dłużej i jest przez nie odbierana jako bardziej uciążliwa. Najlepszym sposobem na pozbycie się „robaka” jest wysiłek intelektualny – czytanie książki, rozwiązywanie krzyżówki albo podjęcie innego zadania angażującego tzw. pamięć roboczą. „Robaki w uszach” występują często u ludzi z nerwicą natręctw, czyli zaburzeniem psychicznym charakteryzującym się występowaniem u chorego natrętnych myśli lub zachowań przymusowych.

 

Określ, czy stwierdzenia podane w tabeli są prawdziwe.

  Stwierdzenie Czy jest prawdziwe?
1. „Robak w uszach” to choroba psychiczna. `square` Tak / `square` Nie
2. „Robak w uszach” jest objawem nerwicy natręctw `square` Tak / `square` Nie
3. „Robak w uszach” to dolegliwość typowo kobieca `square` Tak / `square` Nie
4. „Robaki w uszach” to uzależnienie od muzyki `square` Tak / `square` Nie

Odpowiedź, podstawa programowa i omówienie zadania

Poprawna odpowiedź

1 – Nie

2 – Nie

3 – Nie

4 – Nie

Wymaganie ogólne

3.2 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe.
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Głównymi umiejętnościami sprawdzanymi przez zadanie jest analiza tekstu i czytanie ze zrozumieniem. Aby udzielić poprawnej odpowiedzi, uczeń nie musi posiadać żadnej szczególnej wiedzy – do rozwiązania w zupełności wystarczą informacje podane we wstępie.

Zaznaczmy na wstępie, że wszystkie podane stwierdzenia są nieprawdziwe. Można przypuszczać, że udzielenie takiej odpowiedzi może wywołać pewien niepokój niektórych uczniów, oczekujących, że zgodnie z częstą praktyką przynajmniej jedna odpowiedź będzie poprawna. Być może jest to jeden z powodów, dla których zadanie w badaniu pilotażowym przeprowadzonym wśród absolwentów gimnazjum okazało się ekstremalnie trudne. Jedynie 2,5% badanych oceniło prawidłowo wszystkie 4 stwierdzenia, podczas gdy w populacji odpowiadającej losowo należałoby oczekiwać 6,25% odpowiedzi poprawnych.

Stwierdzenie 1 (48% poprawnych odpowiedzi) nie jest poprawne. Earworm nie jest chorobą psychiczną (zaburzeniem psychicznym), choć akurat ta informacja nie jest podana w tekście wprost. Natomiast przesłanką za falsyfikacją stwierdzenia 1 jest informacja, że earworm występuje u 98% ludzi. Kolejnym argumentem jest fakt, że przypadłości tej można się łatwo pozbyć, zajmując czymś umysł.

Stwierdzenie 2 (27% odpowiedzi poprawnych) jest łatwe do odrzucenia. W tekście wprost podana jest informacja, że earworm często występuje u ludzi z nerwicą natręctw, lecz nie ma wzmianki o tym, by to był objaw tego zaburzenia. Należy raczej wyciągnąć wniosek, że w osoby z nerwicą natręctw są bardziej podatne na „robaki w uszach”. Ponadto, gdyby przyjąć, że to objaw, należałoby wnioskować, że 98% ludzkiej populacji cierpi na nerwicę natręctw.

Tekst wprowadzenia podaje informację, że earworm występuje u kobiet i mężczyzn równie często (choć u kobiet zwykle trwa dłużej). Stwierdzenie 3 (71% odpowiedzi poprawnych) nie może być zatem prawdziwe. Podczas gdy nieprawidłowe odpowiedzi w wyżej omówionych punktach mogą wynikać z nieprzeprowadzenia dostatecznie zaawansowanego rozumowania, to w przypadku stwierdzenia 3 jedynym wyjaśnieniem może być nieuważne przeczytanie tekstu i „strzelanie”.

Stwierdzenie 4 (49% odpowiedzi poprawnych) nie może być poprawne. Nie ma w tekście żadnych przesłanek mówiących o związku earworm z jakimkolwiek uzależnieniem. Niewykluczone, że niektórym uczniom stałe powtarzanie w głowie fragmentu muzycznego błędnie kojarzy się z uzależnieniem od muzyki.

Zadanie ze względu na ekstremalną trudność nie ma zastosowania na sprawdzianach. Jego użycie ma znikomą wartość diagnostyczną. Jednak z pewnością nadaje się jako materiał do wspólnej pracy na lekcji.


Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl