Wiązka zadań
Trawy na hałdzie
Zadanie
Uczniowie na zajęciach terenowych badali skład gatunkowy roślin porastających dwa stoki hałdy pokopalnianej. Wyznaczyli trzy poletka o powierzchni 2 m2 na stoku północnym oraz tyle samo poletek o tej samej powierzchni na stoku południowym. Następnie zsumowali liczbę okazów trzech gatunków traw (A, B i C), które występowały na jednym i drugim stoku. Wyniki umieścili w tabeli.
Oceń, czy stwierdzenia umieszczone w tabeli stanowią poprawne wnioski z tych obserwacji.
| Stwierdzenie | Czy jest poprawnym wnioskiem? | |
| 1. | Na stoku północnym rośnie więcej gatunków traw niż na południowym. | `square` Tak / `square` Nie |
| 2. | Gatunek A nie potrzebuje światła do wzrostu i rozwoju. | `square` Tak / `square` Nie |
| 3. | Gatunek B lepiej rośnie w miejscach zacienionych niż nasłonecznionych. | `square` Tak / `square` Nie |
Poprawna odpowiedź
1 – Nie
2 – Nie
3 – Tak
Wymaganie ogólne
2.1 Znajomość metodyki badań biologicznych. Uczeń planuje, przeprowadza i dokumentuje obserwacje i proste doświadczenia biologiczne.
2.2 Znajomość metodyki badań biologicznych. Uczeń określa warunki doświadczenia, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, formułuje wnioski.
3.2 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe.
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
4.1. Ekologia. Uczeń przedstawia czynniki środowiska niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów w środowisku lądowym i wodnym.
Komentarz
Zadanie w prosty a jednocześnie ciekawy sposób sprawdza umiejętności odczytywania informacji przedstawionej w nietypowej formie. Testuje także umiejętność formułowania wniosków na podstawie wyników badań.
Aby udzielić prawidłowej odpowiedzi, uczeń musi ocenić trzy stwierdzenia i określić, czy są to wnioski, które w świetle uzyskanych wyników można uznać za uprawnione. Stwierdzenie 1 jest dość proste do weryfikacji. Badanie nie dotyczyło liczby gatunków, a jedynie liczebności trzech wybranych traw. Nie da się w żaden sposób stwierdzić, czy inne gatunki nie występowały na stoku, czy też były obecne, lecz nie uwzględniono ich w badaniach, a ponadto wszystkie trzy badane gatunki obecne były na obu stokach. Z tego powodu stwierdzenie 1 nie jest poprawnym wnioskiem. Można przypuszczać, że niektórzy uczniowie mogą policzyć sumę naliczonych osobników na obu stokach i na tej podstawie udzielić podpowiedzi błędnej.
Stwierdzenie 2 można odrzucić jako fałszywe bez zagłębiania się w dalsze analizy. Nie istnieje trawa, która byłaby zdolna do życia bez światła. Co więcej, gatunek A jest liczniejszy na południowym, a zatem lepiej oświetlonym, stoku.
Stwierdzenie 3 jest wnioskiem poprawnym. Stoki północne są (przynajmniej na półkuli północnej) znacznie słabiej oświetlone niż stoki południowe. Różnica pomiędzy populacjami na obu stokach jest na tyle znacząca, że można uznać, iż duże nasłonecznienie jest niekorzystne dla gatunku B.
Zadanie nadaje się zarówno na sprawdzian, jak i do pracy na lekcji poświęconej metodzie naukowej i wnioskowaniu. Ma ciekawą formę, powinno zatem zainteresować uczniów.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
