Wiązka zadań
Zielona rewolucja
„Zielona rewolucja” to pojęcie odnoszące się do procesów rozwoju rolnictwa w krajach rozwijających się w latach 1940-80. Oprócz mechanizacji rolnictwa jednym z elementów tego rozwoju było wprowadzenie nowych odmian zbóż. Przykładem jest odmiana pszenicy Norin/10Brevor, otrzymana przez skrzyżowanie odmian pszenicy amerykańskiej i japońskiej. Nowa odmiana szybko się krzewi i wydaje wysoki plon, ale pod warunkiem odpowiedniego nawadniania, użycia pestycydów i nawozów.
Zadanie
W oparciu o powyższy tekst oceń prawdziwość stwierdzeń w tabeli.
| Stwierdzenie | Prawda czy fałsz? |
| 1.Odmiana Norin/10Brevor powstała dzięki użyciu inżynierii genetycznej (jest przykładem GMO). | `square` P / `square` F |
| 2.Komórki pszenicy Norin/10Bevor zawierają geny pszenicy odmiany amerykańskiej i japońskiej. | `square` P / `square` F |
| 3.Nawadnianie, użycie pestycydów i nawozów sprzyja ujawnieniu się korzystnych cech fenotypowych nowej odmiany. | `square` P / `square` F |
Poprawna odpowiedź
Fałsz, Prawda, Prawda
Wymaganie ogólne
1 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odbiera, analizuje i ocenia informacje pochodzące z różnych źródeł, ze szczególnym uwzględnieniem prasy, mediów i Internetu.
2 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski, ocenia i wyraża opinie na temat omawianych zagadnień współczesnej biologii, zagadnień ekologicznych i środowiskowych.
Wymaganie szczegółowe
1.2 Biotechnologia i inżynieria genetyczna. Uczeń wyjaśnia, czym zajmuje się inżynieria genetyczna, oraz podaje przykłady jej zastosowania wyjaśnia, co to jest „organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO)” i „produkt GMO”
Komentarz
Krzyżowanie dwóch odmian roślin lub zwierząt hodowlanych w celu uzyskania pożądanego zestawu cech, pochodzących z obu odmian, to stara metoda, z powodzeniem stosowana przez tysiące lat w rolnictwie i hodowli. Krzyżowanie to źródło nowych ras i odmian krów, koni, owiec, psów i kotów, a także zbóż i roślin warzywnych i owocowych. Krzyżowaniem odmian i ras ze sobą polega na mieszaniu (rekombinowaniu) ze sobą całych zestawów genów, co może skutkować pojawieniem się oczekiwanego zestawu cech. Inżynieria genetyczna natomiast pozwala na transfer pojedynczych genów z jednego genomu do drugiego, uzyskując w ten precyzyjny sposób pojawienie się nowej cechy u biorcy genu.
W tekście zadania można przeczytać, że krzyżowano ze sobą dwie odmiany pszenicy, zatem efekt tej krzyżówki posiada geny zarówno jednej jak i drugiej odmiany wyjściowej (mieszanie całości materiału genetycznego). Zatem stwierdzenie 1 jest fałszywe (krzyżówka nie jest narzędziem inżynierii genetycznej), natomiast stwierdzenie 2 jest prawdziwe – w genomie nowej odmiany są zarówno geny pszenicy japońskiej, jak i pszenicy amerykańskiej.
Stwierdzenie 3 wymaga – oprócz uważnego przeczytania tekstu źródłowego – znajomości terminu fenotyp (wymagania szczegółowe, VIII.5., III etap edukacyjny). W ostatnim akapicie tekstu zadania można przeczytać, że nowa odmiana daje duże plony pod warunkiem dobrego nawodnienia, nawożenia i stosowania pestycydów. Jeśli uczeń rozumie pojęcie fenotyp, to z łatwością oceni to stwierdzenie jako prawdziwe. Dodatkowo informacja o konieczności stosowania pestycydów, czyli środków ochrony roślin, powinna umocnić przekonanie uczniów, że opisany proces nie jest związany z inżynierią genetyczną, która bardzo często modyfikuje rośliny właśnie w kierunku ograniczenia stosowania w uprawach szkodliwych dla środowiska pestycydów.
Zadanie można wykorzystać na lekcji poświęconej inżynierii genetycznej i biotechnologii tradycyjnej.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
