Wiązka zadań
Przyczyny i skutki
Zadanie z Informatora gimnazjalnego 2011/2012
Zadanie
W każdym wierszu 1–4 jeden z podanych elementów opisuje przyczynę, a drugi – możliwy skutek tej przyczyny. Zaznacz kwadrat przy każdym skutku.
- `square` powstawanie cienia –– `square` prostoliniowe rozchodzenie się światła
- `square` wzrost częstotliwości drgań wahadła –– `square` zmniejszenie długości wahadła
- `square` przez elektromagnes płynie prąd elektryczny –– `square` elektromagnes przyciąga stalowe szpilki
- `square` prędkość rozchodzenia się światła jest różna w wodzie i w powietrzu –– `square` załamanie światła
Poprawna odpowiedź
1. powstawanie cienia
2. wzrost częstotliwości drgań wahadła
3. elektromagnes przyciąga stalowe szpilki
4. załamanie światła
Wymaganie ogólne
1 Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych.
3 Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych.
Wymaganie szczegółowe
5.5. Magnetyzm. Uczeń opisuje działanie elektromagnesu i rolę rdzenia w elektromagnesie
6.1. Ruch drgający i fale. Uczeń opisuje ruch wahadła matematycznego i ciężarka na sprężynie oraz analizuje przemiany energii w tych ruchach
7.2. Fale elektromagnetyczne i optyka. Uczeń wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się światła w ośrodku jednorodnym
7.5. Fale elektromagnetyczne i optyka. Uczeń opisuje (jakościowo) bieg promieni przy przejściu światła z ośrodka rzadszego do ośrodka gęstszego optycznie i odwrotnie
Komentarz
Zadanie sprawdza podstawową umiejętność jaką jest odróżnianie skutków zjawisk od ich przyczyn. W zasadzie wystarczyłoby tu tzw. zdroworozsądkowe myślenie, z którego powinny wynikać poniższe „oczywistości”.
- Pojawienie się cienia nie może „prostować” promieni światła.
- Wzrost częstotliwości drgań nie może wydłużyć wahadła.
- Przyciąganie szpilek nie może być przyczyną przepływu prądu.
- Załamanie światła nie może powodować zmiany jego prędkości.
Rozwiązanie dwóch pierwszych wierszy wydaje się być bardziej „oczywiste” dla uczniów. Trzeci i czwarty może nieco mniej, ze względu na słabszy związek z życiem codziennym. Do prawidłowej klasyfikacji do przyczyn i skutków potrzebna jest wiedza uzyskana w szkole.
Zadanie wydaje się bardzo łatwe – wręcz banalne, jednak wyniki badań przeprowadzonych przy użyciu podobnych zadań pokazują, że odróżnianie skutków od przyczyn wcale nie jest umiejętnością powszechną. Jednocześnie jest to umiejętność ważna, bez której nauka może stać się zbiorem luźno powiązanych wiadomości.
Utwór powstał w ramach projektu "Badanie jakości i efektywności oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
