Piorunochron

Poprawna odpowiedź

C

Wymaganie ogólne

1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

31.3 Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania.

Komentarz

Pierwsze zadanie sprawdza, czy uczniowie rozumieją, w jakiej przestrzeni polityczno-geograficznej miały miejsce opisywane wydarzenia. Zadanie jest zasadniczo dość trudne i wymaga pewnej czujności i świadomości chronologicznej ucznia. Autorzy zadania pytają bowiem nie o nazwę państwa, w którym doszło do wynalezienia piorunochronu, ale o metropolię, która w 1752 roku zarządzała tymi ziemiami. W efekcie uczniowie, którzy mechanicznie powiążą Benjamina Franklina i Filadelfię ze Stanami Zjednoczonymi rozwiążą to zadanie błędnie. Udzielenie poprawnej odpowiedzi wymaga natomiast świadomości, że do opisywanych wydarzeń doszło jeszcze przed przed wojną o niepodległość, a więc w czasach, gdy ziemie te należały do Wielkiej Brytanii. Udzielenie odpowiedzi A lub B świadczy o tym, że uczeń nie posiada podstawowych wiadomości na temat historii Stanów Zjednoczonych.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

C

Wymaganie ogólne

2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

31.3 Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania.

Komentarz

Drugie zadanie sprawdza, czy uczniowie potrafią rozpoznać w tekście związki przyczynowo-skutkowe opisywanych wydarzeń. W cytowanym fragmencie autorzy wskazują, że wynalazek piorunochronu  upowszechniał się stosunkowo powoli - uczniowie muszą się zastanowić dlaczego. Proponowane odpowiedzi zostały skonstruowane w taki sposób, aby nie powielały dokładnie informacji zawartych w tekście. Uczeń powienien zauważyć, że w tekście nie wspomniano o wypadkach podczas stosowania piorunochronów, a jedynie o obawach, że mogłoby do nich dojść. Odrzucenie odpowiedzi B i D powinno się natomiast opierać na znajomości świata przyrody: zapotrzebowanie na piorunochrony zasadniczo istniało zawsze, a stosowane wcześniej metody miały charakter magiczny i generalnie nie mogły być skuteczne. Do wskazania odpowiedzi C powinna uczniów zachęcać informacja z tekstu o początkowo niskim zaufaniu do nowego urządzenia.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

D

Wymaganie ogólne

2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

31.3 Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania.

Komentarz

Ostatnie zadanie z tej wiązki sprawdza również myślenie przyczynowo-skutkowe i ponownie wymaga od ucznia posłużenia się pozaźródłowymi wiadomościami na temat świata przyrody. Przeprowadzony pilotaż pokazał, że zadanie to nie jest dla uczniów aż tak łatwe, jak można by oczekiwać. Zaproponowane pytanie - choć dotyczy skutku wynalezienia piorunochronów - faktycznie sprawdza, czy uczeń wie, do czego urządzenia te służą. Odpowiedź A nie może być prawidłowa, ponieważ wynalezienie piorunochronu było zamknięciem pewnych badań nad elektrycznością (o czym nawet wspomina autor tekstu). Odpowiedź B jest co prawda całkowicie absurdalna, niemniej była stosunkowo chętnie wybierana przez uczniów, którzy najpewniej kierowali się faktem, że słowo dzwon pojawia się w tekście. Odpowiedź C powinni odrzucić ci uczniowie, którzy na przykład pamiętają o konfliktach między nauką a religią z czasów Kopernika czy Galileusza, a więc dostrzegają, że takie spory mają znacznie dłuższą metrykę.

Słowa kluczowe