Źródła inteligencji

Poprawna odpowiedź

1. - tak;

2. - nie;

3. - tak.

Wymaganie ogólne

1.3 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń przedstawia i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem.
1.4 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń wskazuje ewolucyjne źródła różnorodności biologicznej.

Wymaganie szczegółowe

6.8.1. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ nerwowy. Uczeń opisuje budowę i funkcje ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.
9.3. Ewolucja życia. Uczeń przedstawia podobieństwa i różnice między człowiekiem a innymi naczelnymi jako wynik procesów ewolucyjnych.

Komentarz

Zadanie sprawdza wiadomości z zakresu budowy i funkcjonowania ludzkiego mózgu. Zadaniem ucznia jest określenie, które z przedstawionych stwierdzeń na temat ludzkiego mózgu mogą tłumaczyć, dlaczego człowiek inteligencją znacznie przewyższa szympansa.

W wyniku badania przeprowadzonego na grupie uczniów klas III gimnazjum okazało się, że zadanie jest dość trudne. Jedynie 37% uczniów dokonało prawidłowej oceny wszystkich trzech stwierdzeń.

Najmniej problemów sprawiło uczniom stwierdzenie 1, które prawidłowo oceniło 74% badanych. Istotnie, powszechnie uznaje się, że kora mózgowa jest związana z procesami poznawczymi, a jej duża u człowieka (w porównaniu z szympansem) powierzchnia decyduje o ludzkiej inteligencji. Uczniowie, którzy udzielili nieprawidłowej odpowiedzi, najprawdopodobniej nie zdawali sobie z tego sprawy.

Badani uczniowie uzyskali gorszy wynik (zaledwie 63% poprawnych odpowiedzi), oceniając stwierdzenie 3. Część uczniów uznała najprawdopodobniej, że mózg człowieka jest mniejszy niż mózg szympansa (co oczywiście nie jest prawdą), albo sądziła, że większy, w stosunku do wielkości ciała, rozmiar mózgu nie może tłumaczyć większej inteligencji człowieka.

Najgorszy wynik (60% poprawnych odpowiedzi) badani uczniowie uzyskali, oceniając stwierdzenie 2. Udzielenie nieprawidłowej odpowiedzi oznacza, oczywiście poza przypadkami „strzelania”, że uczeń uznał, po pierwsze, stwierdzenie o większej zawartości wody i jej chłodzącej roli w ludzkim mózgu za prawdziwe i, po drugie, że wydajniejsze chłodzenie mózgu wiąże się ze wzrostem inteligencji. Niestety, gdyby woda w istocie miała chłodzić mózg, to sama jej obecność byłaby niewystarczająca – miałaby taką samą temperaturę. Musiałaby jeszcze krążyć do jakiegoś narządu, w którym mogłaby ulec schłodzeniu. Oczywiście uczeń powinien wiedzieć, że ani taki obieg, ani tego rodzaju chłodnica w ciele człowieka nie występuje. Zatem, nawet nie posiadając odpowiedniej wiedzy, uczeń mógł, przeprowadzając podobną analizę, odrzucić stwierdzenie 2.

Zadanie, ze względu na krótką treść i umiarkowaną trudność, znajdzie zastosowanie przede wszystkim jako materiał na sprawdzian podsumowujący wiedzę uczniów z zakresu fizjologii i ewolucji człowieka.

Słowa kluczowe