Wiązka zadań
Wartościowość pierwiastków w tlenkach
Zadanie
Na wykresie przedstawiono wartościowości wybranych pierwiastków w tlenkach, które mogą tworzyć.
Związki oznaczone numerami:
1 i 2 to tlenki manganu,
3 i 4 to tlenki chromu,
5 i 6 to tlenki siarki.
Przeanalizuj wykres i na jego podstawie oceń, czy podane w tabeli poniżej stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda czy fałsz? | |
| 1. | Związek chemiczny oznaczony numerem 3 ma wzór CrO3. | `square` Prawda / `square` Fałsz |
| 2. | Pierwiastki w tlenkach 2 i 5 mają taką samą wartościowość. | `square` Prawda / `square` Fałsz |
| 3. | Związek 6 to tlenek siarki(VI). | `square` Prawda / `square` Fałsz |
Poprawna odpowiedź
1. - Fałsz
2. - Prawda
3. - Prawda
Wymaganie ogólne
1.1 Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno – komunikacyjnych.
Wymaganie szczegółowe
2.12 Wewnętrzna budowa materii. Uczeń definiuje pojęcie wartościowości jako liczby wiązań, które tworzy atom, łącząc się z atomami innych pierwiastków/ odczytuje z układu okresowego wartościowość maksymalną dla pierwiastków grup: 1., 2., 13., 14., 15., 16. i 17. (względem tlenu i wodoru).
2.13 Wewnętrzna budowa materii. Uczeń rysuje wzór strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego (o wiązaniach kowalencyjnych) o znanych wartościowościach pierwiastków.
2.14 Wewnętrzna budowa materii. Uczeń ustala dla prostych związków dwupierwiastkowych, na przykładzie tlenków: nazwę na podstawie wzoru sumarycznego/ wzór sumaryczny na podstawie nazwy/ wzór sumaryczny na podstawie wartościowości.
Komentarz
Umiejętnością badaną w powyższym zadaniu jest umiejętność odczytywania danych źródłowych przedstawionych w formie graficznej oraz wykorzystania uzyskanych informacji do rozstrzygania problemów z zakresu wartościowości pierwiastków.
Prawidłowe rozwiązanie zadania wymaga odczytania z wykresu słupkowego wartościowości pierwiastków manganu, chromu i siarki, a następnie wskazaniu, czy trzy stwierdzenia dotyczące tlenków tych pierwiastków (wzoru, wartościowości, nazwy) są prawdziwe czy też fałszywe.
W celu poprawnego rozwiązania zadania należało:
- przeanalizować wykres słupkowy i wywnioskować, że wysokość słupka przedstawia wartościowość pierwiastka w tlenku,
- przeanalizować opis i wywnioskować że słupki 1 i 2 odnoszą się do dwóch różnych tlenków manganu, słupki 3 i 4 do tlenków chromu, a słupki 5 i 6 do tlenków siarki,
- określić wartościowość pierwiastków w poszczególnych tlenkach (łącznie sześć związków),
- zidentyfikować słupek 3, odczytać jego wysokość jako 3, wywnioskować że słupek ten odpowiada wartościowości III chromu, zatem wzór tlenku ma postać Cr2O3 i stwierdzenie 1. "Związek chemiczny oznaczony numerem 3 ma wzór CrO3." jest fałszywe,
- porównać wysokości słupków 2 i 5, stwierdzić że mają tę samą wysokość i wywnioskować, że stwierdzenie 2. "Pierwiastki w tlenkach 2 i 5 mają taką samą wartościowość." jest prawdziwe,
- zidentyfikować słupek 6, odczytać jego wysokość jako 6, wywnioskować że słupek ten odpowiada wartościowości VI siarki, zatem słupek odpowiada związkowi o nazwie tlenek siarki(VI) i stwierdzenie 3. "Związek 6 to tlenek siarki (VI)." jest prawdziwe.
O ile w przypadku stwierdzenia 2 uczeń musi się wykazać jedynie umiejętnością odczytywania danych z wykresów słupkowych, o tyle w przypadku stwierdzeń 1 i 3, odwołujących się do wiadomości na temat wartościowości pierwiastków, wzorów tlenków i nazw tlenków, wskazanie poprawnej odpowiedzi może być dla uczniów dużo trudniejsze.
Kłopoty z rozwiązaniem tego zadania mogą wskazywać na słabsze opanowanie przez uczniów zagadnień związanych z wartościowością pierwiastków, oraz konieczność poświęcenia większej uwagi temu tematowi na lekcjach.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
