Wiązka zadań
Jak nie tracić ciepłą przez skórę?
Zadanie
Aby zapobiec wychłodzeniu organizmu przy niskiej temperaturze, organizm ludzki ogranicza utratę ciepła przez skórę.
W jaki sposób organizm ogranicza utratę ciepła przez skórę?
`square` A. Przez wywołanie skurczów mięśni, tzw. dreszczy.
`square` B. Przez zwiększenie grubości warstw skórnych.
`square` C. Przez zmniejszenie aktywności gruczołów potowych.
`square` D. Przez zwężenie naczyń krwionośnych w skórze.
Poprawna odpowiedź
D
Wymaganie ogólne
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
6.5.1. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ krążenia. Uczeń opisuje budowę i funkcje narządów układu krwionośnego i układu limfatycznego.
6.11.1. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Skóra. Uczeń podaje funkcje skóry, rozpoznaje elementy jej budowy (na schemacie, modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia jej cechy adaptacyjne do pełnienia funkcji ochronnej, zmysłowej (receptory bólu, dotyku, ciepła, zimna) i termoregulacyjnej).
Komentarz
Zadanie pozwala sprawdzić, czy uczeń zna rolę skóry i naczyń krwionośnych w procesie termoregulacji. Uczeń nieposiadający odpowiedniej wiedzy również ma możliwość udzielić odpowiedzi poprawnej, dokonując prostej analizy. Przeanalizujmy drogę, jaką uczeń nieznający z góry prawidłowej odpowiedzi może dojść do poprawnego wyniku. Odpowiedź A można odrzucić – choć dreszcze w istocie są metodą ogrzania organizmu, to ich występowanie w żaden sposób nie ogranicza utraty ciepła. Dystraktor ten wybrało aż 32% procent uczniów klas III gimnazjum objętych badaniem próbnym. Można przypuszczać, że uczniowie ci niedostatecznie uważnie przeczytali treść pytania i wybrali pierwszą odpowiedź, która kojarzyła im się z reakcją organizmu na zimno lub też niedostatecznie rozumieją rolę dreszczy w termoregulacji.
Odpowiedź B również można wykluczyć – organizm ludzki nie ma fizjologicznej możliwość zwiększania grubości skóry w odpowiedzi na zimno. W badaniu próbnym odpowiedź tę wybrało jedynie 8% badanych; można przypuszczać, że byli to w większości uczniowie, którzy „strzelali”.
Odpowiedź C, wybrana przez 21% badanych, również nie jest prawidłowa. Być może uczniowie decydujący się na zaznaczenie tego dystraktora kierowali się faktem, że w wysokiej temperaturze gruczoły potowe pracują intensywniej, zatem zdawałoby się sensowne, że w zimnie ich aktywność spada. Jednakże różnice w poziomie aktywności gruczołów potowych w temperaturze komfortowej i niższej niż komfortowa są nieistotne.
Odpowiedź D jest prawidłowa – zwężenie światła naczyń krwionośnych w skórze powoduje, że przepływa przez nią mniej krwi ogrzanej w głębszych partiach organizmu. W efekcie mniej krwi „gubi” ciepło w warstwach powierzchniowych. Odpowiedź tę wskazało 38% badanych, należy zatem uznać zadanie za trudne.
Zadanie ma charakter typowo sprawdzianowy. Bardzo dobrze nada się na klasówkę podsumowującą lekcje na temat fizjologii człowieka.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
