Doświadczenie w zasięgu ręki

Poprawna odpowiedź

C.

Wymaganie ogólne

2.2 Znajomość metodyki badań biologicznych. Uczeń określa warunki doświadczenia, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Umiejętności związanie z planowaniem i przeprowadzaniem doświadczeń oraz analizą uzyskanych wyników mają charakter ponadprzedmiotowy. Wcielając się w eksperymentatora, uczeń ćwiczy stawianie pytań, formułowanie hipotez, planowanie własnych działań oraz przewidywanie ich wyników, organizację pracy (również w grupie), gromadzenie i przetwarzanie danych, ich krytyczną analizę i wnioskowanie. Są to umiejętności nie tylko wspólne dla przedmiotów przyrodniczych, ale też przydatne w życiu codziennym, ponieważ kształtując „myślenie naukowe”, rozwijamy jednocześnie myślenie jako takie.

Doświadczenie opisane w zadaniu nie jest, w ścisłym tego słowa znaczeniu, eksperymentem naukowym, chociażby dlatego, że badana jest tylko jedna osoba. Aby wyciągać ogólne wnioski na temat wpływu obuocznego, trójwymiarowego widzenia na zdolność chwytania podrzucanych przedmiotów, należałoby przebadać co najmniej kilkadziesiąt osób, uwzględniając przy tym m.in. takie czynniki jak prawo- lub leworęczność badanych czy możliwość występowania wad wzroku w jednym bądź obu oczach. Należy zatem przyjąć, że opisano tutaj doświadczenie nie tyle naukowe, co szkolne, którego podstawową zaletą jest łatwość wykonania – można przeprowadzić je bowiem w ciągu dwóch minut, używając jedynie piłeczki czy np. gumki do ścierania (ważne jest jedynie, aby podrzucać przedmiot odpowiednio wysoko, powyżej głowy). Nawet w tak prostym doświadczeniu należy jednak uwzględnić odpowiednią próbę kontrolną, i tę właśnie umiejętność diagnozuje omawiane zadanie.

Aby świadomie wybrać właściwą odpowiedź, należy:

• rozumieć pojęcie próby kontrolnej,
• odnaleźć w tekście informację mówiącą, na jakie pytanie chce odpowiedzieć Darek, przeprowadzając swoje doświadczenie; zostało to określone w drugim zdaniu wstępu – Darek chce sprawdzić, czy widzenie trójwymiarowe (obuoczne) ułatwia łapanie przedmiotów,
• ustalić, że aby odpowiedzieć na to pytanie, Darek musi porównać sytuację, gdy patrzy na piłeczkę obojgiem  oczu z sytuacją, gdy patrzy tylko jednym okiem,
• pamiętać, że próba kontrolna może różnić się od badawczej tylko pod względem badanego czynnika (liczba odsłoniętych oczu), zaś wszystkie inne czynniki muszą pozostać takie same, a zatem, podobnie jak w próbie badawczej, w próbie kontrolnej należy łapać piłkę jedną ręką i musi być to ręka prawa.

Zadanie rozwiązywało 1839 uczestniczących w badaniu uczniów klas pierwszych szkół ponadgimnazjalnych. Częstość wyboru poszczególnych odpowiedzi przedstawiono w poniższej tabeli (wyniki nie sumują się do 100%, ponieważ część uczniów nie zaznaczyła żadnej odpowiedzi).

Prawidłowa odpowiedź C była najczęściej wybieraną, jednak ponad 60% uczniów nie potrafiło rozwiązać tego zadania. W większości byli to uczniowie słabsi, którzy ponieważ, jak widać na wykresie 5, odsetek właściwych odpowiedzi silnie korelował z ogólnym poziomem ucznia. Zadanie to, chociaż jest dość trudne, pozwala zatem skutecznie różnicować uczniów i dlatego dobrze nadawałoby się na sprawdzian bądź egzamin.

Słowa kluczowe