Hebanowce i żółwie

Poprawna odpowiedź

1 – Tak

2 – Tak

3 – Tak

Wymaganie ogólne

1.3 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń przedstawia i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem.
3.2 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe.
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Zadanie sprawdza umiejętności pracy z tekstem, analizy informacji graficznych oraz wnioskowania. Aby udzielić prawidłowej odpowiedzi uczeń musi zapoznać się z treścią wprowadzenia oraz schematami, a następnie na ich podstawie, posiłkując się posiadaną podstawową wiedzą, ocenić poprawność wniosków.

W wyniku badania przeprowadzonego wśród absolwentów gimnazjum zadanie okazało się trudne – poprawnie wszystkie trzy stwierdzenia oceniło 47% badanych. Najlepsze wyniki osiągnęli uczniowie w przypadku stwierdzenia 1 (prawdziwego). Istotnie na schemacie ilustrującym populację hebanowca w roku 2009, a zatem 9 lat po sprowadzeniu żółwi, można zauważyć więcej osobników.

Nieco słabiej badani uczniowie poradzili sobie w przypadku stwierdzenia 2 (74% odpowiedzi prawidłowych). W roku 2000 obserwowano niewiele młodych osobników hebanowca, co może świadczyć o tym, że nasiona się nie rozprzestrzeniały. Po sprowadzeniu zjadających owoce hebanowca żółwi, pojawiło się wiele młodych hebanowców, także w rejonach wyspy, gdzie nie było ich w roku 2000. Można zatem przypuszczać, że nasiona, zjedzone wraz z owocami, zostały rozniesione po terenie całej wyspy. Stwierdzenie 2 jest zatem poprawnym wnioskiem.

To samo można powiedzieć o stwierdzeniu 3 (73% poprawnych odpowiedzi). Na schemacie z roku 2000 jest zaledwie kilkanaście krzyżyków symbolizujących młode drzewa. Schemat z roku 2009 przedstawia ich wielokrotnie więcej.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

1 – Prawda

2 – Prawda

3 – Fałsz

Wymaganie ogólne

1.3 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń przedstawia i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem.
3.2 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe.
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Zadanie sprawdza umiejętności pracy z tekstem oraz wnioskowania. Aby udzielić prawidłowej odpowiedzi, uczeń musi zapoznać się z wprowadzeniem, a następnie na  podstawie jego treści oraz posiadanej podstawowej wiedzy ocenić prawdziwość wszystkich stwierdzeń.

W wyniku badania przeprowadzonego wśród absolwentów gimnazjum zadanie okazało się trudne – poprawnie wszystkie trzy stwierdzenia oceniło 33% badanych. Najłatwiejsze okazało się stwierdzenie 1 (81% odpowiedzi prawidłowych). W istocie można przypuszczać, że bez żółwi roznoszących nasiona w swych przewodach pokarmowych hebanowiec byłby skazany  na wyginięcie. Świadczą o tym dane z czasu przed i po wprowadzeniu na wyspę żółwi.

Zgodnie z treścią wprowadzenia człowiek doprowadził do znaczącego spadku liczebności populacji hebanowca na wyspie. Wytępił również roznoszące nasiona żółwie. Stwierdzenie 2 jest zatem również prawdziwe (61% poprawnych odpowiedzi).

Stwierdzenie 3 (48% dobrych odpowiedzi) nie jest poprawne. W treści wstępu podana jest informacja o „wytępieniu” żółwi na wyspie, nie zaś o ich wymarciu na skutek braku pożywienia. Ponadto nie podano żadnych informacji na temat diety żółwi, a w szczególności na temat udziału owoców hebanowca w tejże. Sprawia to, że stwierdzenie 3 nie ma poparcia w przedstawionych informacjach.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

B

Wymaganie ogólne

1.3 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń przedstawia i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem.
3.2 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe.
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Zadanie sprawdza umiejętność czytania ze zrozumieniem oraz analizy informacji przedstawionych w postaci wykresu. W wyniku badania przeprowadzonego wśród absolwentów gimnazjum zadanie okazało się stosunkowo trudne – prawidłowej odpowiedzi udzieliło 42% badanych.

Analizując opisane na osiach parametry, bez trudu można odczytać, że wykres przedstawia siłę kiełkowania w funkcji czasu, czyli procent nasion jakie wykiełkowały po danym czasie. Wykres obejmuje dwie krzywe, każda dla innej grupy nasion: tych, które zostały pozyskane z owoców i tych, które przeszły przez przewód pokarmowy żółwia. Można się zatem spodziewać, że intencją autorów wykresu było porównanie, która grupa nasion ma większą siłę kiełkowania, lub  innymi słowy, jaki skutek wywiera przejście przez przewód pokarmowy żółwia na zdolność nasiona do kiełkowania. Jest to zgodne z odpowiedzią B, która jest odpowiedzią poprawną.

Spośród dystraktorów najwięcej uczniów (24%) wybrało odpowiedź D. Wstęp nie mówi nic o czasie przebywania nasion w przewodzie pokarmowym żółwi. Również na wykresie nie pojawia się podobny opis. Ponadto nasiona pobrane bezpośrednio z nasion wcale nie znalazły się w żółwich żołądkach. Można zatem przypuszczać, że uczniowie, którzy zdecydowali się na tę odpowiedź, bardzo pobieżnie przeczytali treść wprowadzenia lub nie czytali jej wcale.

Drugim najczęściej wybieranym dystraktorem (19%) była odpowiedź A, mówiąca o zależności siły kiełkowania od czasu przechowywania. Można się domyślać, że niektórzy uczniowie utożsamili czas przechowywania z czasem przebywania nasion w glebie (czyli czasem od wysiania), co mogło być przyczyną wybierania tej odpowiedzi.

Zdecydowanie najrzadziej (8% badanych) wybierana byłą odpowiedź C. Biorąc pod uwagę, że ani w tekście ani na wykresie nie pojawia się odniesienie do udziału jakichkolwiek składników w pożywieniu żółwi, można z dużą pewnością uznać, że odpowiedzi te były wynikiem „strzelania”.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

1–Tak

2–Nie

3–Tak

Wymaganie ogólne

1.3 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń przedstawia i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem.
3.2 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe.
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Zadanie sprawdza umiejętności wnioskowania oraz analizy informacji przedstawionych w postaci wykresu. Zadaniem ucznia jest krytyczna ocena proponowanych wniosków i odrzucenie tych spośród nich, które nie mają poparcia w danych. W wyniku badania przeprowadzonego wśród absolwentów gimnazjum zadanie okazało się trudne – prawidłowej odpowiedzi udzieliło 44% badanych.

Analizując przebieg obu krzywych ujętych na wykresie, można łatwo stwierdzić, że przejście przez przewód pokarmowy żółwia znacząco przyspiesza kiełkowanie nasion hebanowca. Nasiona zjedzone i wydalone przez żółwie zaczęły kiełkować po 24 dniach, podczas gdy wyizolowane z owoców po ponad 40 (i było to tylko pojedyncze nasiono). W tym czasie z nasion nadtrawionych kiełki puściło już 10. Można zatem potwierdzić, że stwierdzenie 2 znajduje poparcie w danych przedstawionych na wykresie. Poprawnej odpowiedzi w tym punkcie udzieliło 85% badanych.

Po 100 dniach wykiełkowało 12 nasion pobranych z owoców i 29 nasion nadtrawionych. Oznacza to, że stwierdzenie 2 jest nieprawdziwe. gdyby nasiona po przejściu przez przewód pokarmowy żółwia miały czterokrotnie większą siłę kiełkowania, w setnym dniu powinno już kiełkować ponad 40 spośród nich. Nieścisłość tę zauważyło 56% uczniów biorących udział w badaniu.

Stwierdzenia 3 nie da się wyczytać z wykresu wprost. Niemniej jednak, analizując przedstawione wyniki, należy zadać sobie pytanie, dlaczego nasiona po przejściu przez przewód pokarmowy żółwia kiełkują z większą mocą. Jednym z możliwych wyjaśnień jest właśnie to, że nadtrawione nasiona ulegają jakimś zmianom. Stwierdzenie 3 jest zatem w pełni uzasadnione, z czym zgodziło się 67% badanych.

Słowa kluczowe