Procesy fizykochemiczne

Poprawna odpowiedź

1. - Prawda,

2. - Prawda

Wymaganie ogólne

3.1 Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi;

Wymaganie szczegółowe

1.3 Substancje i ich właściwości.Uczeń obserwuje mieszanie się substancji/ opisuje ziarnistą budowę materii/ tłumaczy, na czym polega zjawisko dyfuzji, rozpuszczania, mieszania, zmiany stanu skupienia/ planuje doświadczenia potwierdzające ziarnistość materii.
3.1 Reakcje chemiczne. Uczeń opisuje różnice w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej / podaje przy kłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka/ planuje i wykonuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną.
5.2 Woda i roztwory wodne. Uczeń opisuje budowę cząsteczki wody/ wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla innych nie/ podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe/ podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy i zawiesiny.

Komentarz

Umiejętnością badaną w zadaniu jest umiejętność kojarzenia nazwy procesu z zachodzącymi podczas niego zjawiskami fizycznymi i chemicznymi. Prawidłowe rozwiązanie zadania wymaga wiedzy z zakresu podstawowych procesów fizycznych i chemicznych. Zadanie polega na wskazaniu, czy dwa stwierdzenia dotyczące określonych procesów są prawdziwe, czy też fałszywe.

W celu poprawnego rozwiązania zadania, należało przypomnieć sobie definicję czterech procesów: rozpuszczania, rozdrabniania, prażenia i oziębiania, a następnie:

-  przeanalizować treść stwierdzenia 1 (W trakcie oziębiania energia w postaci ciepła uwalniana jest do otoczenia) i przypomnieć sobie, że aby temperatura uległa obniżeniu, ciepło musi być przekazane otoczeniu, zatem stwierdzenie to jest prawdziwe

-  przeanalizować treść stwierdzenia 2 (Podczas przebiegu jednego z procesów powstaje roztwór) i przypomnieć sobie, że roztwory powstają w wyniku rozpuszczania substancji w rozpuszczalniku, zatem stwierdzenie 2 jest prawdziwe.

Zadanie zostało zbadane na grupie 195 absolwentów szkół gimnazjalnych. W poniższej tabeli przedstawiono procentowe wyniki uzyskane przez uczniów w tym badaniu (pogrubioną czcionką zaznaczono odpowiedzi poprawne).

Określenie prawdziwości poszczególnych stwierdzeń okazało się stosunkowo łatwe dla obu stwierdzeń. Tylko w przypadku stwierdzenia 2 zaobserwowano znaczące zróżnicowanie odpowiedzi ze względu na poziom umiejętności uczniów (tj. ogólny wynik uzyskany w całym teście).

Zadanie jako całość okazało się  dość trudne – ponad 56% uczniów odpowiedziało poprawnie na wszystkie pytania (przy 25% dla czysto losowego wyboru odpowiedzi). Zadanie dość dobrze różnicowało uczniów ze względu na poziom umiejętności. Uzyskane wyniki wskazują, że uczniowie niezbyt dobrze się orientują w istocie podstawowych procesów fizykochemicznych wymienionych w zadaniu.

Słowa kluczowe