Zapach kosmosu

Poprawna odpowiedź

1. Prawda, 2. Prawda, 3. Fałsz

Wymaganie ogólne

1 Wykorzystanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń korzysta z chemicznych tekstów źródłowych, pozyskuje, analizuje, ocenia i przetwarza informacje pochodzące z różnych źródeł, ze szczególnym uwzględnieniem mediów i Internetu.
2 Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń zdobywa wiedzę chemiczną w sposób badawczy – obserwuje, sprawdza, weryfikuje, wnioskuje i uogólnia wykazuje związek składu chemicznego, budowy i właściwości substancji z ich zastosowaniami posługuje się zdobytą wiedzą chemiczną w życiu codziennym w kontekście dbałości o własne zdrowie i ochrony środowiska naturalnego.

Wymaganie szczegółowe

5.2 Paliwa – obecnie i w przyszłości. Uczeń opisuje przebieg destylacji ropy naftowej i węgla kamiennego wymienia nazwy produktów tych procesów i uzasadnia ich zastosowania

Komentarz

Umiejętnością badaną w tym zadaniu jest wnioskowanie na podstawie analizy tekstu źródłowego oraz wcześniej nabytej wiedzy chemicznej. Aby prawidłowo rozwiązać zadanie, uczeń powinien posiadać wiedzę na temat reakcji spalania węglowodorów, procesu destylacji ropy naftowej oraz właściwości fizycznych frakcji otrzymanych w wyniku tego procesu.  Zadanie polega na stwierdzeniu, czy trzy proponowane stwierdzenia dotyczące kerozyny są prawdziwe, czy też fałszywe.

W pierwszej kolejności uczeń powinien wyłowić z treści zadania informację, że kerozyna jest mieszaniną węglowodorów, zawierających od 12 do 15 atomów węgla. Następnie, aby poprawnie określić prawdziwość stwierdzenia 1 (Produktami procesu spalania kerozyny są tlenek węgla(IV) i woda), uczeń powinien przywołać posiadane wiadomości na temat reakcji spalania węglowodorów i na ich podstawie określić stwierdzenie jako prawdziwe. W przypadku stwierdzenia 2 (Kerozyna powstaje w procesie destylacji ropy naftowej) należało wykorzystać posiadaną wiedzę na temat destylacji ropy naftowej, w szczególności informację, że destylacja pozwala rozdzielić węglowodory na frakcje zawierające węglowodory o różnej długości łańcucha, w tym takie zawierające od 12 do 15 atomów węgla, a następnie wywnioskować, że stwierdzenie jest prawdziwe. Aby poprawnie sklasyfikować stwierdzenie 3 (Kerozyna jest ciałem stałym.) uczeń powinien wyłowić z treści zadania informację, że kerozyna zawiera węglowodory mające od 12 do 15 atomów węgla w cząsteczce i przypomnieć sobie, że węglowodory zawierające od 5 do 16 atomów węgla w cząsteczce to ciecze, natomiast węglowodory o długości łańcucha powyżej 16 atomów węgla to ciała stałe. Prowadzi to do wniosku, że nafta lotnicza jest produktem ciekłym, a więc  stwierdzenie 3 jest fałszywe.

Określenie prawdziwości stwierdzeń 1 i 2 okazało się średnio trudne – poprawnych odpowiedzi udzieliło w obu przypadkach ok. 66% uczniów (przy 50% dla losowego wyboru odpowiedzi). Dla stwierdzenia 3 uzyskano znacznie lepszy wynik (86%), wskazujący że uczniowie nie mieli większych problemów z określeniem stanu skupienia kerozyny. Wszystkie trzy punkty zadania nie różnicowały uczniów ze względu na poziom w znaczący sposób. Uzyskane wyniki standaryzacji wskazują, że część uczniów może mieć problemy ze zrozumieniem przebiegu reakcji spalania węglowodorów oraz procesu destylacji ropy naftowej. Zatem na te zagadnienia należałoby zwrócić większą uwagę na lekcjach chemii.

Łączny wynik z całego zadania wyniósł 35% wobec 12,5% dla czysto losowego wyboru. Jako całość, zadanie dość dobrze różnicuje uczniów pod względem badanej umiejętności.

Słowa kluczowe