Wiązka zadań
Destylacja ropy naftowej
Popularne paliwa samochodowe, benzynę i olej napędowy, otrzymuje się głównie z przeróbki ropy naftowej w procesie destylacji. Proces ten polega na ogrzewaniu ropy naftowej do temperatury powyżej 350°C i wprowadzaniu jej do kolumny, gdzie następuje odparowywanie poszczególnych frakcji.
W zależności od zakresu temperatury wrzenia danej grupy węglowodorów otrzymuje się różne frakcje. Uproszczony schemat tego procesu ilustruje rysunek.
Poniżej przedstawiono wykres ilustrujący zależność temperatur wrzenia prostych węglowodorów nasyconych od liczby atomów węgla w cząsteczce.
Na podstawie: „Tablice chemiczne”, Witold Mizerski, Wyd. Adamantan, Warszawa 1997, str. 193
Zadanie
Wykorzystaj schemat procesu destylacji ropy naftowej oraz dane przedstawione na wykresie, a następnie wybierz poprawne dokończenie zdania.
Głównymi składnikami benzyny są proste węglowodory nasycone zawierające:
`square` A. od 1 do 5 atomów węgla w cząsteczkach.
`square` B. od 5 do 10 atomów węgla w cząsteczkach.
`square` C. od 10 do 14 atomów węgla w cząsteczkach.
`square` D. powyżej 14 atomów węgla w cząsteczkach.
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
1 Wykorzystanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń korzysta z chemicznych tekstów źródłowych, pozyskuje, analizuje, ocenia i przetwarza informacje pochodzące z różnych źródeł, ze szczególnym uwzględnieniem mediów i Internetu.
101.1 (Rozszerzenie) Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń korzysta z chemicznych tekstów źródłowych.
101.2 (Rozszerzenie) Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń biegle wykorzystuje nowoczesne technologie informatyczne do pozyskiwania, przetwarzania, tworzenia i prezentowania informacji.
Wymaganie szczegółowe
5.2 Paliwa – obecnie i w przyszłości. Uczeń opisuje przebieg destylacji ropy naftowej i węgla kamiennego wymienia nazwy produktów tych procesów i uzasadnia ich zastosowania
Komentarz
Umiejętnością badaną w tym zadaniu jest umiejętność analizowania danych przedstawionych w formie graficznej oraz wyciągania wniosków na podstawie tej analizy. Aby prawidłowo rozwiązać zadanie uczeń powinien posiadać podstawową wiedzę na temat destylacji ropy naftowej oraz umiejętność odczytywania danych przedstawionych w formie wykresu i schematu graficznego.
Zadanie opiera się na przeanalizowaniu schematu destylacji ropy naftowej oraz wykresu przedstawiającego zależność temperatury wrzenia nierozgałęzionych węglowodorów nasyconych od liczby atomów węgla w łańcuchu, a następnie wskazaniu odpowiedzi (z czterech możliwych) prawidłowo opisującej skład chemiczny benzyny.
Aby wybrać poprawną odpowiedź należało:
- przeanalizować schemat destylacji ropy naftowej i wyłowić informację, że temperatura wrzenia benzyny mieści się w granicach 40-180oC;
- wywnioskować, że benzyna jest mieszaniną węglowodorów, których temperatury wrzenia mieszczą się w tym samym przedziale;
- odczytać z wykresu liczbę atomów węgla zawartą w cząsteczce węglowodoru, którego temperatura wrzenia wynosi 40oC (lub jest wyższa od 40oC o najmniejszą wartość) – jest to liczba 5;
- odczytać z wykresu liczbę atomów węgla zawartą w cząsteczce węglowodoru, którego temperatura wrzenia wynosi 180oC (lub jest niższa od 180oC o najmniejszą wartość) – jest to liczba 10;
- wywnioskować, że odpowiedź B. od 5 do 10 atomów węgla w cząsteczkach jest prawidłowa.
Pewną trudność może sprawić uczniom odczytanie z wykresu liczby atomów węgla zawartych w cząsteczce węglowodoru, którego temperatura wrzenia wynosi 40oC, gdyż liczby 5 nie ma podanej na osi liczby atomów węgla. Zadanie pozwala sprawdzić, czy uczniowie opanowali umiejętność analizy danych przedstawionych w formie graficznej.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
