Ile możesz zjeść sztucznego karmelu?

Poprawna odpowiedź

E

Wymaganie ogólne

2 Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń zdobywa wiedzę chemiczną w sposób badawczy – obserwuje, sprawdza, weryfikuje, wnioskuje i uogólnia wykazuje związek składu chemicznego, budowy i właściwości substancji z ich zastosowaniami posługuje się zdobytą wiedzą chemiczną w życiu codziennym w kontekście dbałości o własne zdrowie i ochrony środowiska naturalnego.

Wymaganie szczegółowe

3.5 Chemia wspomaga nasze zdrowie. Chemia w kuchni. Uczeń wyjaśnia przyczyny psucia się żywności i proponuje sposoby zapobiegania temu procesowi przedstawia znaczenie i konsekwencje stosowania dodatków do żywności w tym konserwantów.

Komentarz

Umiejętnością badaną w tym zadaniu jest wnioskowanie na podstawie informacji źródłowych, wymagające przeprowadzenia prostych obliczeń.  Aby prawidłowo rozwiązać zadanie uczeń powinien posiadać podstawową wiedzę na temat obliczeń arytmetycznych oraz przeliczania jednostek i umieć ją zastosować do rozwiązania konkretnego problemu z dziedziny chemii żywności. Warto podkreślić, że chociaż zadanie sprawdza jedynie umiejętność robienia obliczeń, to jednak swoją treścią odwołuje się do punktu 3.5 treści szczegółowych podstawy programowej dla szkół ponadgimnazjalnych: Uczeń (…) przedstawia znaczenie i konsekwencje stosowania dodatków do żywności w tym konserwantów.

Zadanie jest skonstruowane wokół problematyki składu żywności i polega na obliczeniu maksymalnej ilości dodatku do żywności, którą można spożyć w ciągu tygodnia bez szkody dla zdrowia. Uczeń proszony jest o wskazanie właściwej wielkości, poprzez wybranie jednej z pięciu zaproponowanych odpowiedzi.  

W pierwszym etapie rozwiązywania zadania, uczeń powinien wywnioskować, że dopuszczalna ilość spożytego karmelu zależy od masy ciała i że maksymalną dzienną dawkę dla człowieka o masie 70 kg można obliczyć mnożąc podaną wartość 200 mg/kg przez 70 kg. Następnie uczeń powinien pomnożyć otrzymaną wielkość 14 000 mg przez 7, jako że tydzień składa się z 7 dni. Uzyskaną wartość powinien przeliczyć z miligramów na gramy, otrzymując wielkość 98 g, przy czym przeliczenia tego może dokonać na wcześniejszym etapie obliczania dawki dziennej (przeliczając 14 000 mg na 14 g). Porównanie otrzymanej wielkości z wielkościami przedstawionymi w proponowanych odpowiedziach natychmiast wskazuje, że poprawną odpowiedzią jest E. Należy zwrócić uwagę, że przeprowadzenie drugiego etapu obliczeń nie jest konieczne. Uczeń może zauważyć, że otrzymana wartość dziennej dawki 14 000 mg (14 g) jest wielokrotnie wyższa niż wartości podane w odpowiedziach A, B, C i D, zatem poprawną odpowiedzią musi być odpowiedź E. Z tego punktu widzenia zadanie może sprawdzać umiejętność szacowania. 

 W badaniu brało udział 203 uczniów z klas I szkół ponadgimnazjalnych. W badaniu pilotażowym uzyskano następujące wyniki (gwiazdką zaznaczono odpowiedź poprawną):  

 Większość uczniów (61%), wskazała poprawną odpowiedź. Zadanie bardzo jednoznacznie różnicowało uczniów pod względem ich poziomu umiejętności.  Warto zwrócić uwagę, że najczęściej wybieranym dystraktorem była odpowiedź D, świadcząca o problemach z przeliczeniem jednostek z miligramów na gramy. Prawie 11% uczniów wybrało też dystraktor B, w którym jest mowa o karmelu klasy VI zamiast klasy IV (karmel klasy VI nie istnieje, są tylko 4 klasy karmelu: I-IV), a więc można przypuszczać, że ta grupa uczniów nie przeczytała zbyt uważnie treści zadania. W sumie osiągnięte przez uczniów wyniki wskazują, że potrafią oni w większości wykorzystać posiadaną wiedzę na temat prostych obliczeń arytmetycznych do rozwiązania praktycznego problemu z dziedziny prawidłowego odżywiania się.

Dodatkowym atutem zadania jest zwrócenie uwagi uczniów na problem szkodliwości dodatków do żywności, jeżeli będą one spożywane w nadmiarze, tzn. w ilości przekraczającej dozwolone dzienne spożycie. 

Słowa kluczowe